Từ đầu thế kỷ XX, Trung Quận là một trong bốn quận của tỉnh Chợ Lớn (Đức Hòa, Trung Quận, Cần Đước, Cần Giuộc), ngày nay là huyện Bình Chánh và huyện Bến Lức (Long An). Năm 1946, Ủy ban Hành chánh tỉnh Chợ Lớn được củng cố, sau Hội nghị Tỉnh ủy mở rộng tháng 5-1946 tại miếu Ông Lão, các ty cấp tỉnh lần lượt thành lập: Công an, Giao thông liên lạc, Thông tin tuyên truyền, Giáo dục, Viện Dân y, Tòa án Quân sự; Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể gồm: Ủy ban Mặt trận Việt Minh(1), Hội Nông dân Cứu quốc, Hội Phụ nữ Cứu quốc, Đoàn Thanh niên Cứu quốc. Bên cạnh đó, ủy ban hành chánh các quận tổ chức quản lý hành chánh và hoạt động kháng chiến trên toàn tỉnh Chợ Lớn.
Trước đây, từ cấp tỉnh đến quận, đến làng có tổ chức Thanh vận do cấp ủy chỉ đạo. Từ đầu năm 1947, thành lập các ban chấp hành Thanh niên Cứu quốc, người đứng đầu là thư ký sau gọi là xứ đoàn trưởng, tỉnh đoàn trưởng, quận đoàn trưởng...
Lần họp đầu tiên của Thanh niên Cứu quốc Trung Quận (như Đại hội lần I) có 50 đại biểu, gồm các đại biểu từ 15 xã (từ An Lạc đến Bến Lức), mỗi xã có 3 đại biểu, đại diện cho khoảng 300 đoàn viên. Đại hội chào đón cán bộ Thanh vận tỉnh là đồng chí Huỳnh Ngọc Khang, Quận ủy có đồng chí Nguyễn Văn Tuôi tham dự.
Hội nghị diễn ra trong một ngày rưỡi, vào trước Tết Đinh Hợi năm 1947. Báo cáo tại hội nghị do đồng chí Nguyễn Duy Quang chuẩn bị, tuy không có điều kiện ra văn bản như ngày nay, song rất thứ lớp để các đại biểu lắng nghe ghi chép. Hội nghị được các đồng chí cấp tỉnh và Quận ủy chỉ đạo. Các đại biểu thảo luận quán triệt các chủ trương. Hội nghị bầu Ban chấp hành gồm 14 ủy viên, ban chấp hành bầu 5 ủy viên thường vụ gồm: Nguyễn Duy Quang (Quận đoàn trưởng), Lê Văn Tươi (Quận đoàn phó), 3 ủy viên là Lê Phước Đáng, đồng chí Định, đồng chí Huệ.
Các chủ trương của Hội nghị, kết hợp với các chỉ đạo của Quận ủy được tập trung vào các nhiệm vụ:
1. Kháng chiến và kiến quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
2. Đoàn kết thanh niên để thực hiện nhiệm vụ như đánh giặc giữ nước, góp sức cùng nông dân sản xuất.
3. Thể hiện các phong trào: Tòng quân là nhiệm vụ hàng đầu đối với phong trào Đoàn để xây dựng lực lượng vũ trang kháng chiến; trực tiếp là vào tự vệ chiến đấu tại quê nhà; thanh niên có thể tham gia phòng gian bảo mật và một số hoạt động có tính quân sự như đắp cản để hạn chế việc tiến công của lính Pháp và tay sai; tham gia phong trào sản xuất (như thu hoạch lúa mùa, thường gặt vào ban đêm để tránh quân địch quấy nhiễu, ban ngày chỉ có phụ nữ và người già làm việc trên đồng); tham gia xây dựng tổ chức Đoàn từ quận đến các làng(2)...
Tháng 4-1947, thực hiện Chỉ thị 4/NV của Ủy ban Kháng chiến hành chánh Nam bộ, hơn 6.000 viên chức nội thành và hàng ngàn nhân viên, công nhân kỹ thuật rời Sài Gòn – Chợ Lớn ra bưng biền kháng chiến, bất hợp tác với quân xâm lược Pháp. Bấy giờ, Trung Huyện là trạm đầu cầu của tỉnh Chợ Lớn, Ban đón tiếp do đồng chí Đặng Văn Ân, Ủy viên Ủy ban Kháng chiến Hành chánh tỉnh phụ trách; các trạm ven đô vùng Bà Hom, An Lạc, Tân Kiên, Chợ Đệm... đã tiếp nhận hơn 6.700 người, trong đó có những nhân sĩ nổi tiếng như Đốc phủ sứ Phan Văn Chương, bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng và nhiều kỹ sư ra bưng biền kháng chiến, các vị đi ngang qua Vườn Thơm, vượt sông Vàm Cỏ Đông vào Đồng Tháp Mười. Đoàn Thanh niên Trung Huyện và các xã đoàn rất tháo vát thực hiện tốt công tác đặc biệt này: đón tiếp, giao liên, có khi khuân vác các dụng cụ, vật dụng và giúp đỡ người lớn tuổi...
Tóm lại, nhớ thời kỳ đầu kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược lần thứ hai, với tinh thần cách mạng tiến công và từ lòng yêu nước nồng nàn, theo lời kêu gọi của Bác Hồ “Thà hy sinh tất cả chứ không chịu làm nô lệ”, quân dân Trung Huyện nói riêng và đồng bào Nam bộ nói chung, trong đó phong trào Đoàn và thanh niên là thành phần hăng hái nhất, đã đóng góp không nhỏ vào thành tích chung, để làm rạng danh “Thành đồng Tổ quốc”.
-------------------------------------
(*) Theo hồi ức của đồng chí Trần Văn Khá (nguyên Chánh Văn phòng Tỉnh ủy Chợ Lớn) và Lê Phước Đáng (nguyên là Ủy viên Thường vụ Đoàn của Trung Quận, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang cũ).
(1) Đầu năm 1947, theo chủ trương tỉnh Chợ Lớn lập Hội Liên hiệp Quốc dân Việt Nam. Đến cuối năm 1947, kết hợp với Mặt trận Việt Minh thành lập Mặt trận Liên Việt.
(2) Trong năm 1947, tổ chức “ủy ban hành chánh” được đổi thành “ủy ban kháng chiến hành chánh”; ở các tỉnh, “quận” đổi thành “huyện”, “làng” đổi thành “xã”; “Trung Quận” đổi thành “Trung Huyện”.