Nước ta đang ở thời kỳ “cơ cấu dân số vàng”, thanh niên chiếm tỉ lệ lớn nhất trong cơ cấu dân số so với các thời kỳ lịch sử phát triển nhân khẩu của đất nước. Đây là cơ hội lớn để chúng ta có thể phát triển kinh tế - xã hội và phát huy tối đa tiềm lực của đất nước bằng việc đẩy mạnh vai trò của lực lượng thanh niên. Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” nhấn mạnh: “Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhận những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh niên là độ tuổi sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định”.
TP.HCM có 3,2 triệu thanh niên (chiếm tỉ lệ 12,8% tổng số thanh niên cả nước) và có gần 650.000 đoàn viên. Với vai trò là lực lượng xung kích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, Đoàn Thanh niên thành phố phải là lực lượng đi đầu trong việc phát huy, khai thác thời kỳ “cơ cấu dân số vàng”. Để khai thác thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” thường các quốc gia tập trung vào các việc: phát triển giáo dục, phát triển nguồn nhân lực; vấn đề y tế, chăm lo phát triển giống nòi; chính sách dân số; chính sách lao động, việc làm… Trong khuôn khổ bài viết này, đề xuất Đoàn Thanh niên thành phố tập trung vào vấn đề khởi nghiệp. Cụ thể tập trung thực hiện các công việc sau:
Thứ nhất, phát động phong trào “Thành phố Hồ Chí Minh - thành phố khởi nghiệp”.
Tháng 3-2015, Ban Tuyên giáo Thành ủy thực hiện cuộc khảo sát, thăm dò dư luận xã hội nhằm đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ IX, nhiệm kỳ 2010 – 2015, triển khai ở 3.000 người dân đại diện cho 3.000 hộ gia đình. Trong số các nội dung khảo sát, nhóm nghiên cứu có đặt vấn đề tìm hiểu về đặc tính, phẩm chất nổi bật của người dân TP.HCM. Kết quả phản ánh nhận định của các bộ phận, thành phần nghề nghiệp, dưới các góc độ nhìn nhận khác nhau; trong số đó, người trả lời ở độ tuổi thanh niên xác định đặc điểm nổi bật nhất của người dân thành phố chính là ý chí làm giàu (57,1% ý kiến lựa chọn); tiếp sau đó là các đặc điểm như: tư duy đổi mới, nhạy bén (55,6%); sáng tạo (55,1%); nghĩa tình (49,8%); đoàn kết (40,7%).
Từ kết quả khảo sát nêu trên, có thể khẳng định một trong những mong muốn thật sự của thanh niên thành phố là phải khởi nghiệp, tạo việc làm cho nhiều người, làm giàu cho xã hội và cho bản thân. Hiện nay, cả nước có khoảng 500.000 doanh nghiệp, trong đó TP.HCM có khoảng 260.000. Đoàn Thanh niên thành phố phải phát động và hỗ trợ để thanh niên thành phố khởi nghiệp mạnh mẽ hơn, nhanh chóng hơn; phải làm sao cho số doanh nghiệp ở thành phố lên đến 300.000 và 400.000 trong thời gian ngắn.
Thứ hai, trong công tác nâng cao chất lượng giáo dục đại học, cao đẳng, Đoàn Thanh niên xung kích để triển khai áp dụng đại trà phương thức đào tạo theo học chế tín chỉ; tích cực áp dụng các hệ thống kiểm định chất lượng quốc tế (AUN – Asian University Network) cho các chương trình đào tạo. Nghị quyết Đại hội X Đảng bộ thành phố xác định: “Phấn đấu đến năm 2020, hệ thống giáo dục - đào tạo thành phố được chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa, hội nhập với các nền giáo dục tiên tiến trong khu vực và trên thế giới”. Phải phấn đấu sao cho, người sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học, cao đẳng ở thành phố có đầy đủ kiến thức, trình độ, tay nghề để có thể dễ dàng tìm được việc làm không chỉ ở thành phố mà phải ở các nước trong khu vực và trên thế giới.
Thứ ba, tư vấn cho thanh niên chọn đúng nghề phù hợp với bản thân và tham gia góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho 4 ngành công nghiệp trọng yếu của thành phố (cơ khí; điện tử - công nghệ thông tin; hóa dược - cao su; chế biến tinh lương thực thực phẩm) và 9 ngành dịch vụ chủ yếu của thành phố (tài chính - tín dụng - ngân hàng - bảo hiểm; thương mại; vận tải, kho bãi, dịch vụ cảng; bưu chính - viễn thông và công nghệ thông tin - truyền thông; kinh doanh tài sản - bất động sản; dịch vụ thông tin, tư vấn khoa học - công nghệ; du lịch; y tế; giáo dục - đào tạo).
Thứ tư, sau khi người thanh niên đã bắt đầu khởi nghiệp, thành lập doanh nghiệp, Đoàn Thanh niên phải tổ chức các lớp bồi dưỡng kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp cho lực lượng doanh nhân trẻ. Điều quan trọng khác, bên cạnh việc bồi dưỡng nghiệp vụ khởi nghiệp, Đoàn phải phối hợp các cơ quan chức năng hỗ trợ cho các doanh nhân trẻ về hạ tầng kỹ thuật, vốn, công nghệ, mối liên kết giữa nhà sản xuất, nhà khoa học và người tiêu dùng…
Thứ năm, xây dựng quỹ đầu tư dành cho doanh nhân trẻ. Quỹ sẽ hỗ trợ cho các bạn sinh viên, thanh niên hạn chế về tài chính nhưng có dự án khởi nghiệp tốt, đặc biệt là những dự án khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin, cơ khí chế tạo… Đồng thời, quỹ cũng đầu tư giúp đội ngũ công nhân trẻ nâng cao năng suất lao động, nâng cao sự đóng góp của yếu tố năng suất tổng hợp vào tăng trưởng kinh tế thành phố.
Bất kỳ quốc gia nào nếu không khai thác mỏ vàng thì mỏ vàng vẫn còn nhưng nếu không khai thác “cơ cấu dân số vàng” thì cơ hội sẽ mất đi. Đoàn Thanh niên TP.HCM phải có chiến lược và những giải pháp cụ thể để nhanh chóng khai thác “cơ cấu dân số vàng” một cách hiệu quả nhất, trong đó giải pháp thanh niên khởi nghiệp là giải pháp hết sức quan trọng và cấp bách trong tình hình hiện nay.