Giá đất thu hồi được bồi thường cần theo trị giá của thị trường

Tại hội thảo, các đại biểu cho rằng, cần có quy định trong luật về quy hoạch không gian ngầm ở các đô thị. Xu thế của các đô thị hiện đại, đất chật người đông, là phát triển không gian công cộng ngầm, nên quy hoạch không gian ngầm là rất cần thiết.

Về định giá đất, bảng giá đất, các đại biểu cho rằng, cần xác định giá theo “giá đất phổ biến trên thị trường trong điều kiện bình thường”. Tuy nhiên, phải nhấn mạnh vào thời điểm trước khi công bố dự án.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Trần Văn cho rằng, cần thống nhất, đồng bộ, tính khả thi của Luật Đất đai (sửa đổi) với hệ thống pháp luật có liên quan, để có thể vận hành thông suốt trong thực tiễn, như: Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, các luật về xây dựng, quy hoạch, đấu thầu, kết cấu hạ tầng, quản lý công sản,...

Theo đồng chí Trần Văn, dự thảo Luật Đất đai chưa quy định cá nhân nước ngoài là người sử dụng đất nhưng Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản cho phép cá nhân nước ngoài được thuê, mua, sở hữu nhà tại Việt Nam; Luật Đất đai quy định thời điểm được thực hiện các quyền của người sử dụng đất là từ khi có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, còn Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản quy định nhà (tài sản) hình thành trong tương lai đã có thể mua bán được....

Góp ý về đất có nguồn gốc nông, lâm trường, đồng chí Trần Văn cho rằng, cần phải xác định đây là đất công, thuộc diện dự trữ quốc gia, nên để dành cho các mục đích công cộng.

Góp ý bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất, một số đại biểu đề nghị khi thực hiện việc thu hồi quyền sử dụng đất, giá đất thu hồi được bồi thường cần theo trị giá của thị trường vì không thực hiện điều chỉnh giá đất bồi thường theo giá thị trường, giá đất sẽ rất thấp theo thời điểm bồi thường. Bên cạnh đó, bổ sung đấu giá quyền sử dụng đất hoặc có sự tham gia của MTTQ và các tổ chức thành viên về định giá đất.

Cần thống nhất với người có đất thu hồi trước khi đấu giá

Tại hội thảo, nguyên Phó Bí thư Thành ủy, nguyên Chủ tịch HĐND TP Phạm Chánh Trực cho rằng, cần quán triệt quan điểm “định hướng xã hội chủ nghĩa” trong quy hoạch đất đai, không để thị trường tự do điều tiết hay quyết định. Quy hoạch sử dụng đất là yếu tố then chốt trong quản lý sử dụng đất.

Như vậy, cần phân loại đất theo mục đích và nhu cầu sử dụng ưu tiên: Đất phục vụ quốc phòng, an ninh; Đất sản xuất nông nghiệp và đất bảo vệ môi trường; Đất ở cho nhân dân; Đất xây dựng công trình thiết yếu về kết cấu hạ tầng kỹ thuật và kết cấu hạ tầng xã hội, khung vật chất của không gian cộng đồng và cả quốc gia; Đất xây dựng công trình kinh tế, xã hội (giáo dục, y tế...), văn hóa, khoa học công nghệ của quốc gia, cộng đồng và xã hội (các thành phần kinh tế hoạt động); Đất sử dụng cho phúc lợi xã hội, công cộng, phúc lợi cộng đồng; Đất kinh doanh.

Theo đồng chí Phạm Chánh Trực, 3 loại đất đầu tiên đảm bảo nhu cầu sống cho nhân dân, nhất thiết phải được quy hoạch ưu tiên. Các loại đất sau là hiện đại hóa điều kiện sống và hoạt động trên các lĩnh vực xã hội.

Để đảm bảo tính khả thi cho chủ trương “giao đất cho dân tự xây dựng nhà ở”, đồng chí Phạm Chánh Trực cho rằng, cần có sự lãnh đạo của Đảng, có chính sách ưu đãi của Nhà nước về hỗ trợ vốn đầu tư, tín dụng, lãi suất và thời hạn tín dụng, về kết cấu hạ tầng kỹ thuật cần thiết..., đặc biệt là giúp dân tổ chức hợp tác xã xây dựng nhà ở, trong đó hỗ trợ đào tạo cán bộ quản lý kinh doanh cho hợp tác xã có ý nghĩa quyết định nhất.

Đối với giá đất, một số ý kiến cho rằng, cần nghiên cứu giá đất. Theo quy luật cung – cầu, có định giá thế nào, giá đất cũng luôn biến động, vì người mua nhà, đất để kinh doanh đầu cơ là phổ biến, không có hạn chế, không phải là nhu cầu ở thật. Điều Nhà nước cần làm là hạn chế đối tượng kinh doanh và kinh doanh đầu cơ bằng cách quy hoạch đất sử dụng cho kinh doanh có phạm vi giới hạn, và hạn chế đấu giá bán đất. Vì vậy, cần thay bằng đấu thầu dự án, công trình, hạn chế đối tượng thiếu năng lực đấu thầu để bán lại dự án.

Về thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đại biểu Ngô Minh Hồng, đại diện Hội Công chứng viên TP cho rằng, việc thu hồi đất không phải là đất ở cho dự án nhà ở thương mại. Do đó, cần để nhà đầu tư căn cứ vào quy hoạch sử dụng đất tự thương lượng với người đang sử dụng đất bằng các hình thức chuyển nhượng, góp vốn, thuê...; nhưng phải thông qua hợp đồng có công chứng, đăng ký để Nhà nước biết và giám sát việc thực hiện dự án, đảm bảo ổn định xã hội. Bên cạnh đó, cần làm rõ hiệu lực pháp lý của thông báo thu hồi đất, khi có thông báo, người sử dụng đất có bị hạn chế quyền gì hay không.

Đối với thu hồi đất để đấu giá, đồng chí Ngô Minh Hồng cho rằng, cần thống nhất với người có đất thu hồi trước khi đấu giá. Vì Nhà nước chỉ thu hồi khi cần thiết, khi đã thu hồi, quyền sử dụng đất đã giao lại cho Nhà nước, người có đất thu hồi không còn quyền tham gia ở giai đoạn đấu giá.