Các giải pháp phát triển giao thông xanh tại TPHCM

Thạc sĩ Mai Hoài Đan, Trường Đại học Tài Chính – Marketing đưa ra các giải pháp phát triển giao thông xanh tại TPHCM. Cụ thể, Thành phố cần đưa chiến lược phát triển giao thông xanh làm trọng tâm; Tuyên truyền tầm quan trọng của giao thông xanh; Quy hoạch phát triển và hoàn thiện hệ thống mạng lưới giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng không; Xây dựng các cơ sở hạ tầng cho đi bộ.

Theo Thạc sĩ Mai Hoài, TP cũng cần có các cơ chế, chính sách về hỗ trợ lãi suất vay vốn để đầu tư xây dựng hạ tầng vận tải hành khách công cộng và mua sắm xe buýt sử dụng năng lượng sạch; hoàn thiện hệ thống định mức, đơn giá cho các loại hình xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh để tổ chức đấu thầu, đặt hàng cung cấp dịch vụ; quy hoạch, nâng cấp nguồn điện để đảm bảo cung cấp đủ điện phục vụ cho hệ thống các trạm sạc.

Đại diện nhóm công trình nghiên cứu của Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM (HIDS) thông tin về thực hiện thí điểm chuyển đổi phương tiện giao thông hóa thạch sang phương tiện giao thông sạch tại huyện Cần Giờ.

Hiện Cần Giờ đang xây dựng các chương trình phát triển giao thông xanh, sử dụng xe điện và nhiên liệu sạch nhằm đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2030.

Nhóm nghiên cứu đề xuất một số nội dung của chính sách của việc chuyển đổi xanh. Cụ thể, hỗ trợ kinh phí cho hộ nghèo và hộ cận nghèo thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông; Khuyến khích, hỗ trợ các cá nhân, hộ gia đình chuyển đổi phương tiện giao thông. Cụ thể, từ năm 2024 – 2025: Đối với hộ nghèo, hỗ trợ 100% kinh phí; Đối với hộ cận nghèo, hỗ trợ 80% kinh phí; Đối với cá nhân, hộ gia đình khác, mức hỗ trợ lệ phí trước bạ và lãi suất cho vay ưu đãi, cố định trong suốt thời gian vay.

Giai đoạn 2026-2027: Phấn đấu mỗi hộ gia đình chuyển đổi ít nhất một phương tiện giao thông. Trong đó, hỗ trợ lệ phí trước bạ và lãi suất cho vay cố định cho tất cả cá nhân, hộ gia đình.

Giai đoạn 2028-2030: Khuyến khích các cá nhân, hộ gia đình còn lại chuyển đổi phương tiện giao thông hoặc mua xe máy điện mới thông qua việc hỗ trợ lệ phí trước bạ và lãi suất cho vay cố định.

Đại diện nhóm nghiên cứu cho biết thêm, để đánh giá mức độ ủng hộ các giải pháp giao thông xanh ở Cần Giờ, 401 hộ gia đình và 370 du khách đã được phỏng vấn. Nhóm nghiên cứu cũng đánh giá tác động của các giải pháp đến điều kiện đi lại, giảm ô nhiễm và phát triển du lịch, kinh tế. Đồng thời, đề xuất các dự án cần triển khai và tính toán tổng kinh phí chuyển đổi sang năng lượng sạch là 974,4 tỷ đồng (giai đoạn đến 2025 là 319 tỷ đồng, giai đoạn 2026-2030 là 655,4 tỷ đồng), với vốn ngân sách khoảng 384,1 tỷ đồng và vốn doanh nghiệp, xã hội hóa khoảng 590,4 tỷ đồng.

Chủ tịch HĐND TPHCM Nguyễn Thị Lệ phát biểu kết luận hội thảo.

Xây dựng lộ trình phát triển xe điện

PGS.TS Nguyễn Hồng Thái, Trưởng khoa Vận tải – Kinh tế, Trường Đại học GTVT cho biết, đến 12/2022 TPHCM quản lý gần 9,2 triệu phương tiện, tăng 4,69% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó riêng ô tô, TP đang quản lý gần 934.500 xe ô tô, gần 8,3 triệu xe mô tô. Trong đó có 12.575 xe điện, chủ yếu là xe hai bánh.

Số lượng phương tiện giao thông sử dụng chủ yếu là diezel, là nguồn khí thải lớn gây ô nhiễm không khí, chưa kể việc sử dụng nhiên liệu đốt khác; Nhiều loại phương tiện giao thông có chất lượng kém vẫn đang lưu hành dẫn đến thải lượng ô nhiễm không khí từ hoạt động GTVT đang có xu thế gia tăng.

PGS.TS Nguyễn Hồng Thái đưa ra khuyến nghị chính sách để thúc đẩy sự phát triển xe điện cá nhân ở TPHCM riêng và các đô thị Việt Nam nói chung. Theo đó, cần nghiên cứu xây dựng lộ trình phát triển xe điện có tầm nhìn và mục tiêu rõ ràng, cung cấp các chính sách ưu đãi tài chính cho việc sản xuất, sở hữu và sử dụng xe điện, cung cấp chính sách thúc đẩy sự phát triển hệ thống trạm sạc và hoán đổi pin, xây dựng hệ thống quy chuẩn và tiêu chuẩn toàn diện liên quan đến xe điện, áp dụng quy chuẩn mức tiêu thụ nhiên liệu bắt buộc cho xe ô tô và xe máy.

Giai đoạn 2025-2030: Thúc đẩy sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và chuyển đổi sử dụng các loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ sử dụng điện; Mở rộng phối trộn, sử dụng 100% xăng E5 đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; phát triển hạ tầng sạc điện đáp ứng nhu cầu của người dân; Khuyến khích các bến xe, trạm dừng nghỉ xây dựng mới và hiện hữu chuyển đổi theo tiêu chí xanh.

Đến năm 2040: Từng bước hạn chế tiến tới dừng sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch để sử dụng trong nước.

Đến năm 2050: 100% phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, xe máy thi công tham gia giao thông chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh, toàn bộ các bến xe, trạm dừng nghỉ đạt tiêu chí xanh; Chuyển đổi toàn bộ máy móc, trang thiết bị xếp, dỡ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng điện, năng lượng xanh.

Đại diện nhóm nghiên cứu Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM trình bày tại hội thảo.

Xây dựng giao thông xanh, phương tiện thân thiện môi trường

Đúc kết tại hội thảo, Chủ tịch HĐND TPHCM Nguyễn Thị Lệ nhận định các tham luận, ý kiến tại hội thảo đều thống nhất tốc độ đô thị hóa đang gây ra tác động không nhỏ đến môi trường, trong đó lượng khí thải khổng lồ được tạo ra từ hoạt động GTVT mỗi ngày là một trong những nguyên nhân chính. Do đó, xây dựng giao thông xanh, phương tiện thân thiện môi trường là giải pháp giúp cải thiện hiệu quả môi trường sống, hướng tới phát triển bền vững trong tương lai.

Trong phần trình bày, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, các doanh nghiệp và đơn vị đã có những ý kiến phát biểu trao đổi bổ sung giúp chúng ta nhìn nhận vấn đề về phát triển kinh tế xanh trong lĩnh vực GTVT rõ nét hơn; khái quát được xu hướng chung và những bài học, kinh nghiệm quốc tế trong thúc đẩy phát triển giao thông xanh nhằm phát triển kinh tế xanh, hướng tới phát triển bền vững; thấy được vai trò và tầm quan trọng của phát triển giao thông xanh cũng như những khuyến nghị, giải pháp đóng góp cho công cuộc xây dựng nền kinh tế xanh của TPHCM.

Đồng chí Nguyễn Thị Lệ cho biết thêm, Hội thảo đã tiếp thu được rất nhiều ý kiến, đặt ra các vấn đề, các giải pháp để phát triển giao thông xanh trên địa bàn Thành phố, góp phần phát triển Thành phố bền vững, có môi trường sống tốt theo kỳ vọng của Đảng bộ, chính quyền và người dân Thành phố. HĐND Thành phố, Ban tổ chức Hội thảo ghi nhận và đánh giá cao các chia sẻ đầy nhiệt huyết, thiết thực và hữu ích với tinh thần xây dựng của các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học đối với công cuộc xây dựng nền kinh tế xanh của Thành phố. Đây là những bài học, kinh nghiệm, những cơ sở để Thành phố triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ đã đề ra trong Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Đây cũng là những cơ sở bước đầu giúp TPHCM xây dựng các chương trình, kế hoạch chuyển đổi phương tiện GTVT từ sử dụng năng lượng hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, thực hiện mục tiêu phát triển giao thông xanh, thúc đẩy phát triển kinh tế xanh.