Đáng chú ý, trả lời chất vấn của ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) về ban hành Luật Dân tộc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, từ năm 2007, Ủy ban Dân tộc cũng đã đề xuất, báo cáo Quốc hội khóa XIII. Tuy nhiên, để bảo đảm không bị chồng chéo với các cơ chế, chính sách về công tác dân tộc hiện nay thì cần phải có thêm nghiên cứu thêm, vì công tác dân tộc là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, không riêng bộ ngành nào. Tuy nhiên, quan điểm của Ủy ban Dân tộc là rất cần có Luật Dân tộc. Gần đây, Đảng đoàn Quốc hội đã giao Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nghiên cứu xây dựng Luật Dân tộc, Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp, chuyển tài liệu cho Hội đồng để nghiên cứu, xây dựng.

ĐB Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng chất vấn, tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, khắc phục tình trạng du canh, du cư tự phát, chặt phá rừng. Tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất của vùng đồng bào dân tộc thiểu số là những vẫn đề nhức nhối nhiều năm nay nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh, đây là vấn đề lớn và là nhu cầu thực tế. Qua rà soát, nhu cầu đất ở là trên 24.000 hộ và đất sản xuất là trên 43.000 hộ. Vừa qua, Chính phủ đã ban hành quyết định đặt chỉ tiêu năm 2025 giải quyết 60% nhu cầu đất ở cho người dân, tập trung vùng đồng bào dân tộc khó khăn nhất, chưa được hỗ trợ bất cứ chính sách nào; giai đoạn 2026-2030 giải quyết 40% còn lại. Mục tiêu tới năm 2025 sẽ giải quyết cơ bản tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào, trong đó dự kiến sẽ giải quyết đất ở cho hơn 17.400 hộ, giải quyết trực tiếp đất sản xuất cho hơn 47.200 hộ và giải quyết sinh kế cho 271.800 hộ.

Về tình trạng di cư còn tái diễn, Bộ trưởng khẳng định, có nhiều nhóm cộng đồng dân cư có điều kiện sống rất tốt, được bố trí tái định cư sau thu hồi đất nhưng vẫn di cư, chủ yếu do tập quán và kinh tế. Giải pháp hiện nay vẫn là tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục bà con nhân dân tại chỗ. Ngoài ra, khi xây dựng các dự án tái định cư khi thu hồi đất cần xây dựng các dự án tái định cư theo đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng, Nhà nước là đầy đủ các điều kiện về dịch vụ cơ bản để người dân ổn định cuộc sống.

ĐB Vương Thị Hương (Hà Giang) chất vấn về việc triển khai nghị quyết của Quốc hội về chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2021-2030. Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết về bố trí vốn, theo Nghị quyết được Quốc hội phê duyệt, đến nay Ủy ban Dân tộc đã tham mưu Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bố trí đủ vốn là 104.000 tỷ đồng cho giai đoạn từ nay đến 2025, đó là nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước, bên cạnh đó còn một số nguồn vốn khác như vốn tín dụng 19.700 tỷ đồng, vốn địa phương đối ứng trên 10.000 tỷ đồng; huy động vốn ngoài ngân sách khoảng hơn 2.000 tỷ đồng từ nguồn ODA và khuyến khích một số nguồn vốn xã hội khác. Việc bố trí nguồn vốn đã đủ để triển khai theo nghị quyết Quốc hội phê duyệt. Về vốn ODA, Ủy ban Dân tộc đã có một dự án phối hợp với các bộ ngành huy động ngân sách gần 9.000 tỷ đồng, khảo sát để đầu tư 75 tuyến đường cho các xã đặc biệt khó khăn, cố gắng thực hiện dự án này từ nay đến 2025.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chất vấn: chúng ta có nhiều chính sách dành cho đồng bào nghèo, nhưng một bộ phận không muốn thoát nghèo, vậy đâu là giải pháp để khắc phục? Trả lời, Bộ trưởng cho rằng, hiện tượng không muốn thoát nghèo là có thật, có nhiều yếu tố, như đã thoát nghèo nhưng cuộc sống vẫn rất khó khăn. Chuẩn hộ nghèo và cận nghèo không chênh nhau lắm nhưng chính sách thụ hưởng thì khách nhau, trong khi nếu thoát nghèo thì họ không còn được hưởng các chính sách cho hộ nghèo, kể cả việc học hành của con cái, do đó, nhiều bà con không muốn thoát nghèo. Cùng với giải pháp đẩy mạnh công tác tuyên truyền (thực tế cũng có nhiều người tự nguyện ra khỏi danh sách hộ nghèo), ông Hầu A Lềnh cũng cho rằng, khi thống kê, rà roát hộ nghèo, các địa phương phải hết sức khách quan, thoát nghèo thì phải bảo đảm bà con không còn quá khó khăn. Đồng thời, tiêu chí hộ nghèo cũng cần sát thực tiễn hơn, làm sao để khi đã thoát nghèo thì bà con được yên tâm với cuộc sống của mình.

Trả lời ĐB Mai Văn Hải (Thanh Hóa) về việc triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia là khó khăn nhất bởi chương trình rộng lớn và nằm ở địa bàn khó khăn, phức tạp. Các dự án, các chính sách hiện được tích hợp vào chương trình bao gồm cả chính sách của giai đoạn trước còn hiệu lực. Bộ trưởng cũng cho biết, trong giai đoạn sau của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ tập trung 12 nhóm chính sách, các giải pháp này vừa bảo đảm tổng quan, vừa có trọng tâm, trọng điểm, có phân kỳ theo từng giai đoạn để đầu tư, hỗ trợ cho bà con Nhân dân.

Về vấn đề giữ gìn văn hóa dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, chủ trương về bảo tồn, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc là chủ trương lớn của Đảng. Sau Đại hội Đảng XIII, hệ thống chính trị càng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề này. Ủy ban Dân tộc đã thường xuyên phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao, Du lịch để thực hiện công tác này. Đến thời điểm hiện nay, vẫn còn những vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện để làm tốt hơn trong giai đoạn tới, đó là các vấn đề về chính sách hỗ trợ với nghệ nhân đồng bào dân tộc thiểu số; hỗ trợ để xây dựng thiết chế văn hóa phù hợp với phong tục tập quán; chính sách hỗ trợ hoạt động văn hóa của đồng bào... Ủy ban Dân tộc sẽ tiếp tục nghiên cứu để thực hiện tốt các nhiệm vụ này.