Kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định về Đại học Quốc gia

Theo báo cáo của Đại học Quốc gia TPHCM, hiện đơn vị đang đào tạo gần 95.000 sinh viên đại học chính quy, hơn 8.000 học viên cao học, nghiên cứu sinh. Đại học Quốc gia TPHCM dẫn đầu cả nước về số lượng các chương trình đạt chuẩn kiểm định khu vực và quốc tế với 126 chương trình; thuộc top 1.000 các trường đại học tốt nhất thế giới (QS World). Mục tiêu đến năm 2030, Đại học Quốc gia TPHCM thuộc tốp 100 trường đại học hàng đầu châu Á.

Đại học Quốc gia TPHCM đã được Thủ tướng Chính phủ tin tưởng giao chủ trì Đề án “Phát triển Đại học Quốc gia TPHCM thuộc nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á”. Đầu tháng 8/2023, Đại học Quốc gia TPHCM đã hoàn thành dự thảo Đề án này và đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt. Đề án này thuộc Chương trình hành động của Chính phủ triển khai thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đề án “Phát triển Đại học Quốc gia TPHCM thuộc nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á” có nhiệm vụ trọng tâm là phát triển các chương trình đào tạo, nghiên cứu và khởi nghiệp trong lĩnh vực: công nghệ bán dẫn, công nghệ sinh học, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo thuộc nhóm đầu châu Á; phát triển Đại học Quốc gia TPHCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, kết nối với các trung tâm của khu vực và thế giới. 

Phát biểu tại buổi làm việc, PGS.TS Vũ Hải Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM đã nêu những kiến nghị với Chính phủ, bộ ngành. Trong đó kiến nghị giao Đại học Quốc gia TPHCM thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết các dự án thành phần thuộc phạm vi quản lý, nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư phát triển; đồng thời, kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định về Đại học Quốc gia, Quyết định ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Đại học Quốc gia và các cơ sở giáo dục đại học thành viên theo hướng tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Cụ thể: Nghị định cần làm rõ quy định trong Khoản 2, Điều 8 Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018 “Đại học quốc gia có quyền tự chủ cao trong các hoạt động về đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính, quan hệ quốc tế và tổ chức bộ máy”.

Theo Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Lê Quân, cần cơ chế về tổ chức có tính đặc thù riêng cho các Đại học Quốc gia. Cùng với đó là có cơ chế sử dụng con người đi liền với cơ chế về nguồn lực tài chính. Theo Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Lê Quân, Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TPHCM là nơi thí điểm nhiều chính sách về đổi mới giáo dục đại học và mong muốn có thí điểm về cơ chế đào tạo, đặc biệt mô hình đào tạo mới và quy chế đào tạo để đảm bảo có sự khác biệt, có chất lượng và các mô hình này sẽ được nhân rộng.

Các đại biểu tham dự buổi làm việc.

Tạo ra động lực mới cho phát triển

Tại buổi làm việc, các đại biểu đề xuất nhiều giải pháp để thúc đẩy sự phát triển Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TPHCM, nhấn mạnh đến vai trò, vị thế của hai Đại học Quốc gia, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng, một trong những trọng tâm Đại học Quốc gia TPHCM cần tập trung ưu tiên là phát triển đội ngũ và Đại học Quốc gia Hà Nội là phát triển hạ tầng. Về đào tạo và nghiên cứu, hai đơn vị cần tập trung lĩnh vực công nghệ mũi nhọn, công nghệ cao...

Thông tin về nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin, công nghệ số, công nghiệp bán dẫn của nước ta hiện nay còn rất lớn, Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, Đại học Quốc gia Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TPHCM cần coi đây vừa là thị trường vừa là trách nhiệm quốc gia về đào tạo nhân lực số cho đất nước.

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh đến vị thế, vai trò ngành giáo dục với đất nước cũng như giải pháp đưa đất nước phát triển nhanh bền vững. Trong đó, dựa vào nguồn nhân lực hình thành sức mạnh nội sinh, tài nguyên mới và đổi mới sáng tạo, khuyến khích, thu hút nhân tài sẽ tạo ra động lực mới cho phát triển kinh tế. Đây là kỳ vọng lớn, tất cả đều đã khẳng định bằng cơ sở chính trị và pháp lý. Vấn đề làm sao hiện thực hóa được các quan điểm, tư duy được đưa ra.

Theo đồng chí Trần Hồng Hà, một trong những vấn đề lớn đặt ra là sắp tới, khi tổng kết Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương về giáo dục – đào tạo cần xác định lại hệ thống các quan điểm và tư duy trong bối cảnh thế giới hiện nay có nhiều thay đổi; bài toán sẽ đặt ra với ngành giáo dục - đào tạo để đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ chính trị và kỳ vọng của đất nước.

“Hai Đại học Quốc gia (Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TPHCM), có thể nói là mô hình hình thành từ chủ trương hết sức đúng đắn và đã gần 30 năm. Đã đến lúc cần tổng kết, đánh giá một cách kỹ lưỡng những chủ trương đúng đắn này, cái gì chúng ta chưa làm hết, cái gì cần tư duy mới hơn, phát triển hơn” – đồng chí Trần Hồng Hà nhấn mạnh. Đồng chí lưu ý, đến việc xây dựng các Đại học Quốc gia theo hướng phát huy được cao nhất trí tuệ, tiên phong, dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo; kết hợp sức mạnh của một mô hình đại học giải quyết được những vấn đề đang còn trăn trở từ tự chủ đến khuyến khích, thu hút nhân tài, hướng đến hệ sinh thái hữu cơ giữa nhà trường đào tạo với nhà nghiên cứu cơ bản, đào tạo sau đại học; giữa nhà trường với nhà nghiên cứu được đào tạo tại đây, với các doanh nghiệp, nhà quản lý; giữa nhà trường, nhà khoa học với các trung tâm đào tạo nghiên cứu lớn trên thế giới, để trở thành một trong những lĩnh vực tiên phong đi đầu trong hội nhập.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tin tưởng, cùng với những chủ trương chính sách đã và sắp được ban hành, dựa trên nền tảng 30 năm qua, sẽ phát huy, giải quyết được những vấn đề với những mục tiêu, sứ mệnh đặt ra với Đại học Quốc gia; từ đó thể hiện được vai trò, sứ mệnh dẫn dắt cho vùng trong đào tạo phát triển nguồn nhân lực như Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 7/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt kỳ vọng này.