Khi ra nước ngoài, đến nước Pháp, nước Mỹ, nước Anh và nhiều nước khác nữa, Người sống và lao động cùng những người công nhân, những người lao động nghèo và tìm thấy ở đó những điểm tương đồng với hoàn cảnh của người dân Việt Nam. Người trở lại Pháp tham gia các hoạt động chính trị. Đầu năm 1919, Người gia nhập Đảng Xã hội Pháp, vì theo Người, đây là tổ chức duy nhất theo đuổi lý tưởng cao quý: “Tự do - Bình đẳng - Bác ái”.

Sau khi Chiến tranh thế giới lần thứ nhất kết thúc, ngày 18/6/1919, đại biểu các nước đế quốc tham chiến họp Hội nghị ở Vécxây (Pháp). Thay mặt Hội những người Việt Nam yêu nước tại Pháp, Nguyễn Tất Thành cùng Phan Châu Trinh, Phan Văn Trường thảo ra bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” gửi tới Hội nghị Vécxây (ký tên Nguyễn Ái Quốc).

Đồng thời, Người tích cực hoạt động trong phong trào công nhân, nhân dân lao động nghèo khổ khắp đường phố Pari, đặc biệt là các hoạt động kêu gọi nhân dân Pháp ủng hộ cuộc cách mạng của nước Nga Xô Viết chống lại cuộc bao vây của các nước đế quốc như: rải truyền đơn, tuyên truyền vận động nhân dân Pháp quyên góp tiền ủng hộ nước Nga Xô Viết… Ngày 11/2/1920, Nguyễn Ái Quốc thuyết trình đề tài “Chủ nghĩa cộng sản ở Châu Á và vấn đề ruộng công điền ở Trung Quốc và Việt Nam” tại Hội nghị những người thanh niên Cộng sản Quận 2 (Pa-ri). Đến ngày 27/3/1920, Người nói chuyện với thanh niên ở quận này về chủ nghĩa xã hội…

Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc chứng tỏ nhận thức chính trị của Người đã có bước phát triển mạnh mẽ, hướng gần đến Cách mạng Tháng Mười Nga và chủ nghĩa Mác - Lênin. Người liên tục theo dõi các sự kiện chính trị xã hội trên các báo ra hàng ngày.

Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết tâm thực hiện con đường cách mạng giải phóng dân tộc theo Chủ nghĩa Lênin (Nguồn: Ảnh tư liệu)

Ngày 16 và 17/7/1920, báo Nhân đạo (L’Humanite) của Đảng Xã hội Pháp đăng toàn văn “Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của Lênin. Người đọc, nghiên cứu bản Luận cương và Người đã tìm thấy ở đó con đường giải phóng dân tộc. Người đã thốt lên: “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta!”[2]

Luận cương của Lênin đã giải đáp cho Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh những vấn đề cơ bản nhất về con đường giành độc lập cho dân tộc, tự do cho đồng bào - điều mà chính Người đang tìm kiếm:

+ Tư tưởng về quyền bình đẳng giữa các dân tộc trong Sơ thảo luận cương của Lênin làm nền tảng hình thành chân lý bất hủ “Không có gì quý hơn độc lập tự do” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

+ Tư tưởng về giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa trong Sơ thảo luận cương của Lênin làm tiền đề để Chủ tịch Hồ Chí Minh hoàn thiện lý luận về con đường cứu nước. 12 luận điểm trong Sơ thảo luận cương của V.I.Lênin đã giải quyết các vấn đề về dân tộc và thuộc địa của cách mạng vô sản như: phân biệt lợi ích của các giai cấp bị áp bức, bóc lột với lợi ích của giai cấp thống trị; phân biệt quyền lợi của dân tộc bị áp bức với quyền lợi của các lực lượng đi áp bức; gắn kết phong trào công nhân với phong trào giải phóng dân tộc, gắn kết phong trào dân tộc với cách mạng thế giới; tư tưởng về giải phóng dân tộc khỏi nô dịch, xâm lược của các dân tộc, thuộc địa, phụ thuộc.

Từ đây, Nguyễn Ái Quốc viết nhiều tác phẩm về Lênin và Cách mạng Tháng Mười Nga, ca ngợi thiên tài và tấm gương đạo đức cách mạng cao cả của Lênin. Người đã cùng các đồng chí của mình trong Đảng Xã hội Pháp bỏ phiếu tán thành Quốc tế III (Quốc tế Cộng sản), trở thành một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.

Tại các diễn đàn quốc tế: Đại hội I Quốc tế Nông dân (tháng 10/1923), Đại hội V Quốc tế Cộng sản (tháng 7/1924), Đại hội III Quốc tế Công hội đỏ (tháng 7/1924)… Nguyễn Ái Quốc đã nói lên tiếng nói của nhân dân thuộc địa, bảo vệ luận điểm đúng đắn của Lênin về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa, tuyên truyền những tư tưởng cách mạng trên lập trường mácxít.

Bến Nhà Rồng - Bảo tàng Hồ Chí Minh (Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh, chi nhánh TPHCM)

Cuối năm 1923, đầu năm 1924, Nguyễn Ái Quốc bí mật đến Liên Xô. Ngay sau khi Lênin từ trần, Nguyễn Ái Quốc đã viết bài: Lênin và các dân tộc thuộc địa đăng trên báo Sự thật, số ra ngày 27/1/1924, với những dòng vô cùng xúc động: Khi còn sống, Người là cha, thầy học, đồng chí và cố vấn của chúng ta. Ngày nay, Người là ngôi sao sáng chỉ đường cho chúng ta đi tới cuộc cách mạng xã hội.

Nguyễn Ái Quốc đã tiếp thu và phát triển một cách sáng tạo những tư tưởng cách mạng của Lênin, xúc tiến hàng loạt các hoạt động nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, đưa phong trào công nhân chuyển dần từ trình độ tự phát lên tự giác, đưa phong trào yêu nước chuyển dần sang lập trường cộng sản. Các tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc như Bản án chế độ thực dân Pháp (năm 1925), Đường Kách Mệnh (năm 1927), các tờ báo do Người sáng lập như: báo Người Cùng Khổ - Le Paria (năm 1922), báo Thanh Niên (tháng 6/1925) và nhiều bài báo Người viết về Lênin, về Cách mạng Tháng Mười Nga, về giai cấp công nhân là những tài liệu đầu tiên truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam. Những tài liệu này đã có tác dụng vạch trần bộ mặt áp bức, bóc lột tàn bạo của bọn thực dân Pháp và phong kiến tay sai, thức tỉnh lòng yêu nước của người dân Việt Nam, chỉ ra xu thế tất yếu của dân tộc và thời đại, đó là con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, “chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ”[3].

Con đường Nguyễn Ái Quốc đến với Luận cương của Lênin hoàn toàn không phải ngẫu nhiên, đó là hành động đáp ứng nhu cầu của lịch sử dân tộc và xu thế thời đại, một tất yếu lịch sử. Luận cương của Lênin đã mở ra con đường đưa Nguyễn Ái Quốc đến với Chủ nghĩa Mác - Lênin và chính Luận cương của Lênin đã tạo ra bước ngoặt căn bản về chất trong sự phát triển nhận thức, tư tưởng và lập trường chính trị của Nguyễn Ái Quốc: từ chủ nghĩa yêu nước đến Chủ nghĩa Mác - Lênin, từ giác ngộ dân tộc đến giác ngộ giai cấp, từ người yêu nước trở thành người cộng sản. Người khẳng định “Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”[4].

Trải qua 91 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, có lúc vận mệnh của Đảng, của dân tộc rơi vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, nhưng nhờ kiên định, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng đã đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này tới thắng lợi khác. Những thành tựu to lớn ấy, chính là luận cứ vững chắc để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng theo tinh thần Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị[5]; đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, núp bóng chiêu bài dân chủ, nhân quyền, sắc tộc, tôn giáo hòng phủ nhận, hạ bệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Phòng Lý luận chính trị - Lịch sử Đảng

Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM

---------------------

[1] Hồ Chí Minh toàn tâp, Tập 12, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.561

[2] Hồ Chí Minh toàn tâp, Tập 12, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.562

[3] Hồ Chí Minh toàn tâp, Tập 12, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.563

[4] Hồ Chí Minh toàn tâp, Tập 12, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.563

[5] Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị khóa XII “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”.