Đó là phải nêu “người thật việc thật”, không tô hồng, không thêm thắt, không bôi đen…, đồng thời chọn cho được những khía cạnh đắt giá, có thể làm lay động lòng người. Câu chuyện “bác sĩ Khoa” năm 2021 là một thí dụ sinh động về việc nhiều người đã vội vàng chia sẻ về một câu chuyện hư cấu mà cứ ngỡ là chuyện đẹp như cổ tích. Do đó, tuyệt đối không vì bất kỳ lý do gì mà lan tỏa những chuyện không có thật hoặc không có cơ sở để khẳng định nó đúng đắn; nếu tác phẩm là một sáng tác (truyện ngắn, tiểu phẩm, phim với cốt truyện hư cấu…) thì phải nói rõ với người xem điều đó.
Các bài viết, status, video clip… cần sử dụng ngôn ngữ hợp lý, chừng mực, nhất là phải dẫn dắt câu chuyện thế nào để hướng đến nhận thức và cảm xúc phù hợp cho người đọc chứ không phải áp đặt; cần “nói giảm nói tránh”, dùng “uyển ngữ”… và tránh “tự nhiên chủ nghĩa” hoặc để “sự thật trần trụi” dẫn dắt. Chẳng hạn, phê phán một cá nhân có những ngôn từ dung tục mà lại “trích dẫn” chính xác các lời ấy thì khác nào làm người đọc tiếp nhận điều tiêu cực ấy thêm lần nữa! Nếu có “diễn đạt lại” thì cũng không được làm sai lệch bản chất sự việc.
Bên cạnh đó, khi lan tỏa thông tin tích cực hoặc phản bác thông tin xấu độc cần quan tâm đến tính truyền cảm hứng từ cả trong câu chuyện, cách thể hiện câu chuyện và phương thức truyền tải câu chuyện đó. Chẳng hạn, một thông tin tốt cần lan tỏa phải thực sự phù hợp, chính xác, chú ý tính tự nhiên, giản dị (không “lên gân”, không cầu kỳ), thông qua các kênh nào hiệu quả nhất (như một video clip cần phát ngay trên không gian mạng thay vì đợi họp tổ dân phố mới phát thì nguội mất)… Tức là, hạn chế dùng ý chí áp đặt của người chia sẻ mà hãy để tự bản thân câu chuyện, hình ảnh, nội dung bộc lộ điều mình muốn nói.
Do đó, chúng ta nên để bản thân câu chuyện và nhân vật gửi thông điệp đến người tiếp nhận, người làm công việc truyền tải không nên tác động một cách sống sượng, để mục đích của mình quá “lộ”, có khi làm “tuột” cảm hứng của người tiếp nhận. Chẳng hạn, với những ý kiến sai trái về công viên Bến Bạch Đằng và công viên Mê Linh, nên để các hình ảnh sinh động, đẹp mắt cùng sự phấn khởi của người dân tự tạo nên thông điệp gửi đến người đọc, người thực hiện không cần dẫn dắt quá nhiều, dẫn đến nghĩ thay người tiếp nhận, cũng không cần nặng nề phê phán người nọ người kia, khi đó yếu tố cảm hứng có thể không còn nguyên vẹn…
Dù là bài viết, status hay clip thì cũng chú ý ngắn, gọn, tránh có nhiều cách hiểu hoặc gây hiểu lầm. Trong một tác phẩm nên tập trung nêu một vấn đề và giải quyết đến cùng vấn đề đó thay vì nói nửa vời hoặc cùng lúc bàn nhiều việc. Chẳng hạn, trong một clip về một gương điển hình, nên chọn chủ đề trọng tâm mà điển hình đó thể hiện rõ nét nhất và tập trung phản ánh đầy đặn, thuyết phục, tránh lan man sang nhiều nội dung khác khiến câu chuyện bị loãng, làm giảm sức hấp dẫn của người xem.
Đồng thời, nội dung cần lan tỏa phù hợp với phương tiện và đối tượng cần hướng tới. Tức là, đối tượng, phương tiện nào thì ngôn ngữ ấy. Thí dụ, ngôn ngữ của video là âm thanh và hình ảnh thì phải lựa chọn âm thanh cho phù hợp, hình ảnh cần tuân thủ các quy tắc về ánh sáng, bố cục…; ngôn ngữ của một bài viết là cách dùng và diễn đạt chữ nghĩa sao cho súc tích, cô đọng, chính xác…; tác phẩm dành để tác động đến giới trẻ thì cần có ngôn ngữ, câu chuyện của người trẻ, kể cả biết lồng ghép các trend (xu hướng) phù hợp; tác phẩm dành cho cán bộ, đảng viên phải có sự nghiêm túc cần thiết…
Nếu chúng ta sử dụng tác phẩm của người khác thì cần ghi rõ nguồn của các tài liệu, hình ảnh, video clip, nội dung… có liên quan; chú ý vấn đề sở hữu trí tuệ, như không sử dụng với mục đích thương mại nếu chưa có sự đồng ý của chủ sở hữu, không cắt cúp, chỉnh sửa làm sai lệch nội dung, không lồng ghép các nội dung khác không phù hợp…
Hình ảnh từ trên cao của công viên Bến Bạch Đằng trên đường Tôn Đức Thắng (Quận 1) sau khi mở cửa cho người dân tham quan sau hơn nửa năm thi công, ngày 26/1/2022. (Ảnh: VnExpress.net)Đương nhiên, phải hết sức cân nhắc đưa những vấn đề, nội dung đang có ý kiến khác nhau nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền kết luận. Tương tự, không đưa những thông tin, hình ảnh, tư liệu nội bộ cơ quan, đơn vị; không đưa thông tin một cách lập lờ để dẫn dắt dư luận nhằm mục đích công kích cá nhân hoặc tổ chức với dụng ý không tốt.
Ngoài ra, chúng ta còn nên đăng tải các bình luận, ý kiến nhận xét có văn hóa, có trách nhiệm và có tính xây dựng về những vấn đề mà bản thân cho rằng nên có ý kiến hoặc đang được dư luận xã hội quan tâm. Nhất là với các vụ việc đang “nóng”, nên đưa thông tin từ cơ quan chức năng, nếu đưa ý kiến cá nhân cần tránh tạo tâm lý kích động hoặc dẫn dắt dư luận một cách sai lệch; thể hiện bằng văn phong đúng mực, tránh để bị quy chụp, xuyên tạc về thái độ, tư cách của cán bộ, đảng viên nói chung.
Cuối cùng, cần chủ động phản ánh với các cơ quan có chức năng hoặc với cấp ủy khi phát hiện, đồng thời tích cực đấu tranh phản bác những trang, những thông tin sai trái, xuyên tạc, tiêu cực…, nhất là trong sinh hoạt chi bộ. Việc phản ánh đó có thể giúp đồng nghiệp, đồng chí có được thông tin cần thiết từ đó cảnh giác hơn và có biện pháp ứng phó chủ động hơn, đồng thời có thể tạo điều kiện cho cấp ủy hoặc người am hiểu vấn đề giải đáp, định hướng nhằm giúp bản thân và người khác hiểu rõ vấn đề hơn. Bên cạnh đó, việc báo cáo với các cơ quan có thẩm quyền là giải pháp cần thiết để có biện pháp ngăn chặn, đấu tranh, phản bác hoặc các hình thức xử lý khác phù hợp. Khi có những sản phẩm truyền thông phản bác có hiệu quả có thể đề xuất với cấp có thẩm quyền thực hiện việc lan tỏa kịp thời, nhất là các sản phẩm của các tổ chức hoặc cá nhân chính danh, có uy tín, thông tin có căn cứ, nội dung và cách thể hiện thuyết phục… Tức là, chúng ta nên xem việc đăng tải kịp thời các tác phẩm phản bác cũng là một hình thức lan tỏa thông tin tích cực, bởi chính các tác phẩm đó góp phần quan trọng vào việc cung cấp thông tin, kiến thức đúng đắn, chính xác, có định hướng đến với công chúng.