Tại Hội nghị, các đại biểu đã dành phút mặc niệm tưởng nhớ GS.TS Trần Hồng Quân, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo, vừa từ trần ngày 25/8/2023.

Tuyển sinh đại học có nhiều cải tiến

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho biết, năm học vừa qua, giáo dục đại học đã có chuyển biến tích cực. Trong đó, việc thực hiện tự chủ giáo dục đại học đã có tác động tích cực; công tác tuyển sinh đại học có nhiều cải tiến; công tác bảo đảm chất lượng, kiểm định chất lượng được chú trọng; số lượng cơ sở giáo dục được kiểm định tăng cao, nhiều cơ sở giáo dục duy trì được vị trí trong các bảng xếp hạng có uy tín.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, giáo dục đại học cũng còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Trong đó, tư duy, nhận thức về giáo dục đại học nói chung và tự chủ đại học nói riêng còn chậm đổi mới. Nhiều cơ sở giáo dục còn chậm hoàn thiện Hội đồng trường và các chức danh lãnh đạo. Còn có sự lúng túng trong phân định quyền và trách nhiệm của Hội đồng trường, Ban Giám đốc… Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư cho giáo dục đại học còn hạn hẹp dẫn đến nhiều trường phải tăng số lượng tuyển sinh để cân đối thu chi, nhưng lại chưa quan tâm cân đối đầu tư cho chất lượng một cách tương xứng.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho rằng, các cấp lãnh đạo ngành, cơ sở giáo dục đại học phải tiếp tục đổi mới tư duy, nhận thức; từ đó có thể đáp ứng được những yêu cầu đặt ra trong việc đào tạo nhân lực chất lượng cao, trình độ cao cho phát triển kinh tế - xã hội. Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn lưu ý, phải xây dựng văn hóa chất lượng trong giáo dục đại học, lấy chất lượng làm nền tảng và yêu cầu xuyên suốt trong triển khai thực hiện nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo… Cùng với đó, các trường tiếp tục hoàn thiện phương thức tuyển sinh trong năm tới, từng bước chuẩn bị phương thức tuyển sinh từ năm 2025 phù hợp với chương trình Giáo dục phổ thông mới. Các trường phải phân tích, đánh giá về quá trình học tập của các đối tượng trúng tuyển theo các phương thức, nhất là phương thức xét tuyển sớm để làm căn cứ điều chỉnh, xây dựng phương thức tuyển sinh phù hợp.

Tránh làm các phương thức tuyển sinh trở nên phức tạp

 Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, năm nay, cả nước có hơn 1 triệu thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT, giảm gần 9.500 thí sinh so với năm ngoái. Trong đó 660.000 em đăng ký xét tuyển đại học (chiếm gần 66% số thí sinh dự thi), tăng 4,56%. Tổng số nguyện vọng được đăng ký là 3,4 triệu nguyện vọng.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ Giáo dục – Đào tạo) Nguyễn Thu Thủy đánh giá công tác tuyển sinh đại học đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, năm nay vẫn còn trường có quá nhiều phương thức, phương án xét tuyển phức tạp, nhiều nơi chưa đảm bảo công bằng, phân bổ chỉ tiêu chưa hợp lý, khó khăn cho thí sinh và hệ thống. Đây là những vấn đề đặt ra để các trường có nghiên cứu điều chỉnh công tác tuyển sinh năm sau, tránh làm cho các phương thức tuyển sinh trở nên phức tạp, rắc rối đối với thí sinh.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo Hoàng Minh Sơn phát biểu tại Hội nghị

Thống kê của Bộ Giáo dục - Đào tạo cho thấy, năm 2023, quy mô đào tạo đại học có sự chênh lệch lớn giữa các khối ngành. Trong đó, khối ngành Khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên sụt giảm. Nguyên nhân là do việc thực hiện cơ chế đặt hàng đào tạo giáo viên của các địa phương với cơ sở giáo dục đại học còn nhiều hạn chế.

Chánh Thanh tra Bộ Giáo dục - Đào tạo Nguyễn Đức Cường cho biết, qua công tác thanh tra, kiểm tra cho thấy, thời gian gần đây số lượng quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các cơ sở giáo dục đào tạo đại học tăng đột biến. Cụ thể, năm 2021 có 28 quyết định xử phạt vi hành chính đối với các cơ sở giáo dục đại học, nhưng từ năm 2022-9/2023 có đến 94 quyết định xử phạt được ban hành. Các hành vi vi phạm chủ yếu liên quan đến công tác tuyển sinh, mở ngành đào tạo, duy trì điều kiện đã được mở ngành.

Đáng chú ý, có cơ sở đào tạo chưa đủ điều kiện để thực hiện tự chủ nhưng vẫn thực hiện tự chủ mở ngành đào tạo. Cùng với việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh, tổ chức tuyển sinh các trình độ chưa đúng quy định;… Trong 6 năm triển khai chủ trương tự chủ đã có 1.194 ngành được mở, có những trường trong 3 năm mở đến 27 ngành. Từ thực tế này đặt ra yêu cầu nâng cao công tác quản lý về vấn đề này, nhất là về các điều kiện mở ngành của các trường.