Nhật báo New York Times (Mỹ), số ra ngày 9/5/1954, đánh giá rằng: “Ngày nay, không một tên tuổi nào ở châu Á lại nổi tiếng như nhà cộng sản và dân tộc chủ nghĩa lão thành Hồ Chí Minh”. Tạp chí Time (Mỹ) số ra ngày 22/11/1954 đã đăng trên trang bìa chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và dành 5 trang nói về thân thế và sự nghiệp của Người cùng với việc Việt Nam chiến thắng Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Tạp chí này nhấn mạnh: “Với thắng lợi, uy tín của ông Hồ Chí Minh đã vươn tới đỉnh cao mới tại châu Á. Các nhà dân tộc chủ nghĩa tại nhiều nước… lấy làm tự hào trước chiến công của một quân đội một nước châu Á đánh bại những kẻ từng là “ông chủ” của họ từ châu Âu tới”.

Năm 1955, chỉ một năm sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Hội nghị 29 nước Á – Phi đã họp ở Bandung (Indonesia). Lần đầu tiên trong lịch sử những dân tộc hàng trăm năm bị gạt ra ngoài rìa lịch sử đã liên kết lại để công khai lên án chủ nghĩa thực dân và hợp tác giúp đỡ nhau vì mục đích hòa bình, độc lập dân tộc. Tại hội nghị này, các đại biểu Việt Nam đã được chào đón như những người anh hùng.

Nhìn lại để đánh giá, quân đội viễn chinh Pháp tại Đông Dương chỉ chiếm 25% quân số, số còn lại được huy động từ 17 nước thuộc địa. Chính vì vậy, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hệ thống thuộc địa của Pháp đã dần bị lung lay bởi những người lính thuộc địa này đã mang tinh thần đấu tranh của người Việt Nam trở về quê nhà. Khởi đầu là Mặt trận Dân tộc giải phóng Algeria đã ra đời. Sau 8 năm kiên trì, bền bỉ tranh đấu (1954 - 1962), nhân dân Algeria đã buộc chính phủ Pháp phải thừa nhận độc lập, toàn vẹn lãnh thổ. Sau này, Abdelkader Bensalah (sinh năm 1941), Chủ tịch Đại hội đồng nhân dân Algeria (1997 - 2002), Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Algeria (2002 - 2019), đã nhận định rằng: “Chiến thắng Điện Biên Phủ trả lời cho chúng tôi câu hỏi nhân dân Việt Nam có thể chiến thắng đế quốc thực dân, thì tại sao Algeria lại không thể?”. Đặc biệt, chỉ 4 năm sau chiến thắng Điện Biên Phủ, năm 1960 đã đi vào lịch sử nhân loại với tên gọi “năm châu Phi” với 17 nước châu Phi đã tuyên bố độc lập. Đến 1968, có tới 39 nước ở châu lục này (gồm 85% lãnh thổ và 93% dân số) đã giành được thắng lợi trong cuộc chiến giành độc lập dân tộc.

Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời vào ngày 2/9/1969, Tuyên bố của Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Pháp ngày 4/9/1969 đã viết: “Với sự đau thương và lòng tôn kính, Đảng Cộng sản Pháp nghiêng mình trước anh linh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người lãnh đạo kính mến của nhân dân Việt Nam anh hùng, người bạn rất quý mến của nhân dân Pháp, người đồng chí của chúng ta, tượng trưng cho cuộc đấu tranh thắng lợi của các dân tộc bị áp bức chống chủ nghĩa đế quốc”.

Nhận được tin Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Huari Bumédienne, Chủ tịch Hội đồng Cách mạng, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Algeria giai đoạn 1965 - 1978 đã nhận định: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những nhà cách mạng đầu tiên đã chiến đấu chống những hình thức khác nhau của chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốc và là một trong những người mà bằng lời nói và hành động của mình, đã đập tan sự tàn bạo và góp phần vào sự nghiệp chính nghĩa của các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới… Người mất đi là thế giới thứ ba mất đi một người đứng đầu. Cuộc đời chiến đấu của Người cũng là cuộc chiến đấu của tất cả các dân tộc bị áp bức, của châu Phi, của Palestine, của Việt Nam, của châu Á và của thế giới thứ ba, để giành lại phẩm cách và danh dự của mình”. Còn xã luận Người tượng trưng cho cuộc đấu tranh trên báo Chiến sĩ, cơ quan ngôn luận của Mặt trận dân tộc giải phóng Algeria, ra ngày 4/9/1969 đã viết: “Tinh thần của Người sẽ tiếp tục mãi mãi cổ vũ các dân tộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và xây dựng một thế giới hòa bình và công bằng”.

Trong thư gửi Ban Chấp hành trung ương Đảng ta khi biết tin Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Bí thư Đảng Cộng sản Tunisia Mohamed Hartman đã viết: “Tên tuổi của Người sẽ gắn liền với thắng lợi Điện Biên Phủ… Chúng tôi biết rằng, chính cuộc đấu tranh thắng lợi của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp đã đóng góp vai trò quyết định trong việc thúc đẩy phong trào dân tộc ở châu Phi và trong thế giới Arab, mở đầu sự tan rã của hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Tổng thống Cộng hòa Guinea Ahmed Sékou Touré sang thăm nước ta, tháng 9/1960. (Ảnh tư liệu)

Trong thư gửi Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta khi hay tin Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Châu phi đấu tranh cho nền độc lập Senegal đã viết: “Những người yêu nước Senegal và Đảng chúng tôi sẽ không bao giờ quên rằng trong những năm 20 tại chính quốc Pháp của chủ nghĩa đế quốc Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những người đầu tiên cổ vũ những người đi tiên phong trong sự nghiệp chống chủ nghĩa thực dân Pháp giải phóng Senegal và châu Phi da đen. Chúng tôi sẽ không quên rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam anh hùng giáng cho chủ nghĩa thực dân Pháp một thất bại quyết định, do đó đã thúc đẩy và tạo điều kiện dễ dàng cho việc thức tỉnh ý thức dân tộc và ý thức giành độc lập chính trị của nước chúng tôi”.

Nhận được tin Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Ahmed Sékou Touré, Tổng thống Cộng hòa Guinea giai đoạn 1958 – 1984, đã nhận định: “Xuất sắc và dũng cảm, người anh Hồ Chí Minh là tấm gương tốt đẹp đối với các dân tộc Á - Phi trong cuộc đấu tranh cao cả chống đế quốc, chống thực dân cũ và mới”.

Năm 1987, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) đã tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh là Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất và khuyến nghị các nước thành viên tổ chức kỷ niệm Người trên toàn thế giới vào năm 1990, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Người. Tại Hội thảo quốc tế kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 1990, Tiến sĩ M.Ahmed, Giám đốc UNESCO phụ trách khu vực văn hóa châu Á - Thái Bình Dương, đã nhận định: “Người sẽ được ghi nhớ không phải chỉ là người giải phóng cho Tổ quốc và nhân loại bị đô hộ mà còn là một nhà hiền triết hiện đại mang lại viễn cảnh và hy vọng mới cho những người đấu tranh không khoan nhượng để loại bỏ bất công, bất bình đẳng khỏi trái đất này”.