Tình huống đặt ra ở phiên tòa giả định là xét xử sơ thẩm bị cáo Lê Văn Tú ngụ tại Phường 11, Quận 11 đã trúng tuyển nghĩa vụ quân sự năm 2021 nhưng không thi hành nghĩa vụ quân sự, sau đó mẹ của bị cáo là Nguyễn Thị Ngọc đã nộp phạt hành chính thay cho bị cáo tại UBND Phường 11 với số tiền là 2.000.000 đồng.

Năm 2022, bị cáo tiếp tục nhận được giấy gọi nhập ngũ nhưng đến thời gian thi hành nghĩa vụ quân sự đã bỏ đi đến nhà bạn ở Bình Dương và làm việc đến tháng 5/2022. Sau khi nghe khuyên nhủ của mẹ bị cáo là bà Ngọc, bị cáo đã ra trình diện và thừa nhận hành vi sai trái của mình do suy nghĩ bồng bột, chưa đầy đủ nhận thức dẫn đến hành vi sai phạm.

Kết quả, bị cáo bị Viện Kiểm sát truy tố về tội “Trốn tránh nghĩa vụ quân sự”. Với lý do ngại khó, ngại khổ cùng với sự thiếu hiểu biết cũng như thiếu ý thức về chấp hành pháp luật nên đã cố ý trốn tránh việc chấp hành nghĩa vụ quân sự. Kết luận tại phiên tòa giả định, bị cáo Lê Văn Tú bị Hội đồng xét xử tuyên phạt 9 tháng tù về tội “Trốn tránh nghĩa vụ quân sự” theo quy định tại Khoản 1 Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi bổ sung năm 2017.

Thay mặt lãnh đạo Quận 11, Phó Chủ tịch UBND Quận 11 Trần Thị Bích Trâm đánh giá cao công tác chuẩn bị và phối hợp tổ chức Phiên tòa giả định của các đơn vị có liên quan như Phòng Tư pháp quận, Ban Chỉ huy quân sự quận, Công an quận, Tòa án nhân dân quận, Viện kiểm sát nhân dân quận, Hội Luật gia Quận 11...

Theo đồng chí Trần Thị Bích Trâm, đây là hoạt động rất ý nghĩa, có tính tuyên truyền, giáo dục cao, giúp thanh niên và gia đình thấy được tầm quan trọng, nghĩa vụ thiêng liêng của công dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; đồng thời thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật đối với hành vi “Trốn tránh nghĩa vụ quân sự”, giúp cho thanh niên có ý thức hơn trong việc tự giác thực hiện nghĩa vụ của mình đối với Tổ quốc, góp phần hoàn thành tốt công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ năm 2023 và những năm tiếp theo trên địa bàn quận.

Trưởng phòng Tư pháp Quận Hoàng Kim Chi đánh giá: “Điểm mạnh nổi bật ở mô hình “Phiên tòa giả định” đó là đã “mềm hóa” những quy định của pháp luật; đưa các tình huống pháp lý đến gần hơn với tâm lý của người tham dự. Thay vì phải nhớ những điều khoản, quy định một cách máy móc, khô khan thì mọi người sẽ nhớ đến hành vi vi phạm của các “bị cáo” trong buổi xét xử để từ đó tránh những vi phạm tương tự”.

Sau phiên tòa giả định, các thanh niên và đại diện gia đình cùng người dân có mặt trong phiên tòa có nhu cầu trợ giúp pháp lý cũng đã đến nhờ tư vấn pháp lý về lĩnh vực Dân sự và các lĩnh vực khác do Phòng Tư pháp quận và Hội Luật gia phụ trách.