Tại căn cứ Chàng Riệc (Tây Ninh), Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam đã tổ chức trang trọng ngày lịch sử này. Vì thế, Đoàn Văn công Giải phóng và Đoàn Văn công Quân giải phóng được sắp xếp tiết mục xen kẽ nhau trong chương trình biểu diễn chào mừng.

Đoàn Văn công Quân giải phóng được sáp nhập bởi hai bộ phận. Một bộ phận của V6 (Đoàn nghệ sĩ từ miền Bắc vào), lên đường từ tháng tư và sau sáu tháng vượt Trường Sơn gian khổ đã vào đến căn cứ Cục Chính trị miền (lúc đó là Phòng Chính trị 632) ở bản Rã Trảng Chanh (Tây Ninh). Một bộ phận khác là anh em tân binh từ các địa phương lên “R” và được anh Tư Công, anh Ba Danh tuyển về để chuẩn bị thành lập đoàn, do nhạc sĩ Xuân Hồng từ Trường Quân sự, chính trị miền về làm trưởng đoàn.

Sau đêm biểu diễn phục vụ lễ kỷ niệm thành công, theo yêu cầu của trên, đoàn tiếp tục lên đường để về vùng Củ Chi để phục vụ đồng bào, trong đó có bà con từ Sài Gòn ra xem.

Sau khi củng cố mọi mặt, đoàn chúng tôi hành quân ngày đêm qua các vùng sông Tha La, sông Bà Hảo, Bời Lời, Tràng Cỏ, Cầu Xe, Sóc Lao, Truông Mít v.v... Ngày nghỉ, đêm đi sao cho đêm giao thừa có mặt tại Gót Chàng (Củ Chi) để kịp phục vụ đồng bào ở xã Nhuận Đức đúng mùng Một Tết.

Cái Tết tạm thời ngưng bắn ấy thật thanh bình làm sao! Vùng ven Nhuận Đức, Củ Chi hồi ấy chưa hẳn là một vùng trắng. Đồng bào vẫn còn ở rải rác trong các lô cao su, ven lộ. Ngày mùng Một Tết người đi dập dìu, xe cộ đủ loại, nhưng chủ yếu vẫn là xe đạp. Bà con về thắp hương cúng người đã khuất, thăm lại vườn xưa, nhà cũ. Dịp này, một số cán bộ Mặt trận giải phóng từ các nơi cũng về tranh thủ gặp họ hàng thăm hỏi và tuyên truyền chính sách của Mặt trận...

Đến 18 giờ, tất cả chúng tôi tập trung lại, sân khấu được làm bằng mấy bộ ván gỗ kê trên các thùng phuy cao, có kê cầu thang bước lên. Chưa đến 20 giờ mà đã có hàng ngàn người dân địa phương, trong đó có cả gia đình, vợ con binh sĩ, cảnh sát ngụy cũng như rất đông các tầng lớp nhân dân ở nội đô Sài Gòn ra xem với đủ sắc màu áo quần, mặt ai nấy đều tươi cười hớn hở.

Đúng 21 giờ, buổi biểu diễn bắt đầu. Bài hát “Giải phóng miền Nam” do tôi chỉ huy đã được chọn làm tiết mục mở màn. Cả đoàn đều lên sàn diễn, ánh sáng từ 8 chiếc đèn măng-sông tỏa chiếu. Sân khấu rực rỡ, các diễn viên đội mũ tai bèo, mặc bộ quân phục bằng vải xám có viền chỉ đỏ ở các tay áo và đường đỏ thẳng đứng theo ống quần vừa được anh, chị em quân trang U60 ở Cục Hậu cần Miền may theo mẫu của Văn công quân đội ta ở miền Bắc, chỉ khác là áo sơ mi có cầu vai.

Các tiết mục kế tiếp là múa “Soi gương”, múa “Chiếc thùng hom”, “múa Tân Cương”, các bài hát “Rừng xanh quê hương ta”, “Bài ca may áo”, “Những cánh tay miền Nam trên đất Bắc”, “Hành khúc giải phóng” cùng với ca cổ, kịch ngắn đã thực sự lôi cuốn người xem.

Tiếng vỗ tay, tiếng reo hò, tiếng hoan hô vang dậy cả một góc trời. Những nụ cười, những giọt nước mắt vì vui sướng được xem văn nghệ cách mạng qua phong cách biểu diễn mới lạ.

Tôi chợt nhớ lại trước khi lên đường về Nam, đồng chí Tố Hữu, đồng chí Lê Quang Đạo có dặn: “Các đồng chí là đoàn văn nghệ sĩ đầu tiên được Đảng, quân đội cử về, phải hoạt động văn nghệ khá hơn thời kỳ chống Pháp, chương trình phải năng động, sáng tạo cho phù hợp tình hình, nhưng phải giữ được phong cách quân đội, màu sắc địa phương và nền văn nghệ cách mạng ...”.

Đoàn Văn công Quân giải phóng trong chiến tranh (ảnh đen trắng, các nghệ sĩ đang biểu diễn)

Mãi đến ba giờ sáng hôm sau, đồng bào, trong đó có rất đông học sinh, sinh viên, nghệ sĩ, nhà báo ở Sài Gòn mới chịu về. Họ lưu luyến tiễn đưa, nắm tay chúng tôi hẹn gặp lại, có người còn ghé tai hỏi nhỏ: Bao giờ các anh mới trở lại?

Sau chuyến lưu diễn ấy, chúng tôi lại tiếp tục lên đường về một địa điểm khác để phục vụ nhân dân. Và, các chương trình sau đó, chỗ nào người xem cũng đông, tình cảm quân dân thật xúc động, ngỡ ngàng. Đồng bào gởi tặng chúng tôi kẹo, thuốc lá và mời chúng tôi ở lại cùng ăn Tết. Nghĩa tình ấy như ngọn lửa nồng làm ấm lòng chúng tôi trong những ngày Tết đi kháng chiến xa nhà.

Thấm thoắt vậy mà nửa thế kỷ đã trôi qua, lớp chiến sĩ văn công thời ấy chúng tôi nay đã thành ông nội, bà ngoại cả rồi. Trên chặng đường ấy, chiến tranh bom đạn triền miên, kẻ còn, người mất. Giờ đây, cuộc sống mỗi người một hoàn cảnh khác nhau, nhưng mỗi khi xuân về, Tết đến, chúng tôi lại gặp gỡ hàn huyên tâm sự và tiếng hát của chúng tôi lại vang lên trong ngày họp mặt.

Tất nhiên là âm lượng, chất giọng không còn được như ngày xưa nữa, nhưng mỗi lần như thế lại gợi về những kỷ niệm xưa, trong đó có chuyến lưu diễn của những nam, nữ trong Đoàn Văn công Quân Giải phóng miền Nam chúng tôi ở vùng ven Đất Thép Củ Chi, nơi phía Tây Thành phố trong những năm đầu mới thành lập.