Mới đây, khi nói về những lý do khiến mình ấp ủ ước mơ phải thực hiện cho bằng được vở nhạc kịch Tiên Nga, NSƯT Thành Lộc đã nhắc rất nhiều đến bản dựng vở Kiều Nguyệt Nga của đạo diễn NSƯT Trần Minh Ngọc.

Được dàn dựng cách đây hơn hai mươi năm, cho nhóm nghệ sĩ Việt Nam biểu diễn phục vụ khán giả Việt Nam tại Pháp, vở diễn Kiều Nguyệt Nga của đạo diễn Trần Minh Ngọc được NSƯT Thành Lộc khẳng định đó là một bản dựng tuyệt vời. Chính vở diễn đó đã hun đúc thêm quyết tâm để anh có Tiên Nga, một Lục Vân Tiên – Kiều Nguyệt Nga của riêng mình sẽ chính thức công diễn vào tháng 12/2017 tới.

Không chỉ NSƯT Thành Lộc mà hầu hết các nghệ sĩ ở lĩnh vực sân khấu ở TPHCM , dù là diễn viên mới ra trường hay những nghệ sĩ đã thành danh cũng luôn nhắc đến đạo diễn - NSƯT Trần Minh Ngọc bằng lòng kính trọng và sự yêu thương hiếm thấy.

Có lẽ ít ai ngờ NSƯT Trần Minh Ngọc, đạo diễn bậc thầy của Sân khấu kịch nói TPHCM đã đến với nghệ thuật sân khấu từ con đường nghiệp dư. Ông từng là diễn viên Đội kịch của Đoàn Thanh niên Lao Động Hà Nội trước khi chính thức trở thành sinh viên khóa đầu tiên Khoa Kịch nói– Trường Nghệ thuật Sân khấu Việt Nam (1961 – 1964), cùng với các nghệ sĩ Doãn Hoàng Giang, Đoàn Dũng, Thế Anh, Trọng Khôi, Hà Văn Trọng, Nguyệt Ánh…

Tốt nghiệp, trở thành diễn viên Đội kịch Thanh niên của Nhà hát Kịch Việt Nam, đến năm 1967, ông được cử đi tu nghiệp đạo diễn ở Bulgari. Năm 1974, ông trở về Việt Nam giảng dạy tại trường Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội đến năm 1986, ông cùng gia đình vào TPHCM và giảng dạy ở Trường Nghệ thuật Sân khấu 2.

Có một điều rất đặc biệt, hầu hết những nghệ sĩ ở TPHCM dù là học trò của ông trên ghế giảng đường hay không vẫn luôn gọi ông là thầy. “Không được thầy trực tiếp giảng dạy ở nhà trường, nhưng tôi được học ở thầy rất nhiều điều, cả kinh nghiệm làm nghề lẫn vốn sống. Ở vị trí đạo diễn, hay trong vai trò người quản lý (NSƯT Trần Minh Ngọc từng giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội Sân khấu TPHCM và hiện là thành viên Hội đồng Nghệ thuật – Sở Văn hoá - Thể thao TPHCM –PV), lúc nào thầy cũng trong tâm thế sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm nghề nghiệp, tận tình hướng dẫn để chúng tôi có những vai diễn, tác phẩm nghệthuật tốt nhất” – NSƯT Trịnh Kim Chi chia sẻ.

Trong quan niệm chung, góc nhìn về các đạo diễn thường là hình ảnh của những người khá nóng tính, do phải làm việc trong một tập thể thường ít có sự đồng nhất về tính cách, khả năng tư duy, năng khiếu sáng tạo… Nhưng NSƯT Trần Minh Ngọc lại là một trường hợp “cá biệt”. Hơn bốn mươi năm làm công tác giảng dạy, dàn dựng, dường như chưa bao giờ sinh viên, diễn viên… thấy ông nổi nóng.

Áp dụng phương pháp phát huy tối đa khả năng sáng tạo của diễn viên cả trong giảng dạy và dàn dựng, không bao giờ NSƯT Trần Minh Ngọc chấp nhận thị phạm cho diễn viên, dù đây là phương pháp dễ nhất, đỡ cực công và ít tốn thời gian nhất. Học trò của NSƯT Trần Minh Ngọc vẫn kể cho nhau nghe những câu chuyên về lòng kiên nhẫn của thầy. Ông tỉ mỉ phân tích nhân vật, hướng dẫn sinh viên, diễn viên khai thác hành động, tâm lý… nhân vật. Đôi khi chỉ một lớp diễnngắn, ông có thể mất cả tiếng đồng hồ đểgiải thích hoặc tìm cách khơi gợi để diễn viên có thể đạt được một sáng tạo tốt nhất. Có lúc phải nói đi nói lại một điều tưởng chừng rất đơn giản, nhưng ông vẫn cứ điềm đạm, nhẹ nhàng. Sợ sinh viên, diễn viên “mất tinh thần”, ông liên tục động viên “Em làm gần được rồi đấy, cố gắng một chút nữa là tốt”.

Hơn 80 tuổi, NSƯT Trần Minh Ngọc vẫn miệt mài với công việc giảng dạy. Ông nói: “Tôi có một tình yêu rất kỳ lạ , rất khó có thể lý giải một cách rõ ràng với công việc đào tạo. May mắn là sau hàng chục năm, cảm giác đó vẫn còn nguyên vẹn. Tình yêu đó giúp tôi vượt qua nhiều khó khăn và chưa bao giờ có ý định rời xa nghề giáo. Ở lĩnh vực nhệ thuật, công việc đào tạo có một điều rất đặc biệt. Cứ mỗi năm học, tôi lại được tiếp xúc với thế hệ trẻ- những người đầy ắp đam mê, nhiệt huyết và cả những ý tưởng, sáng tạo rất mới mẻ. Điều đó giúp tôi cũng cảm giác như mình trẻ lại. Một trong những điều những người làm nghệ thuật sợ nhất là sự già cỗi trong tâm hồn. Tôi cố gắng mỗi ngày để trí óc mình không chai sạn đi, để có thể tiếp tục sáng tạo. Công việc giảng dạy không chỉ giúp tôi giữ đươc sự trẻ trung tâm hồn mà còn học được rất nhiều điều mới mẻ từ chính các học sinh của mình”.

NSƯT Trần Minh Ngọc là vậy, ông bao giờ cũng khiêm tốn và chân thành, dù rất nhiều học trò của ông giờ đã trở thành NSƯT, thậm chí có cả Nghệ sĩ Nhân dân. Là thầy, nhưng không bao giờ ông tự nhận là mình là người biết tất cả. Trái lại, tất cả những gì chưa biết hoặc lo mình hiểu chưa chính xác, ông sẵn sàng hỏi lại, dù người ông tham khảo ý kiến là học trò của ông.

Mải mê với công việc của người đưa đò, đồng thời cũng là người có lòng tự trọng rất cao do vẫn thương xuyên ngồi ghế giám khảo các đợt Liên hoan, Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp, NSƯT Trần Minh Ngọc ít màng đến việc dựng vở tham gia liên hoan, hội diễn để có đủ huy chương làm hồ sơ xin xét tặng danh hiệu. Từ rất lâu, ông cũng đã quên nghĩ đến danh hiệu để dồn sức cho những thế hệ diễn viên, đạo diễn trẻ, bổ sung vào đội ngũ làm nghề của sân khấu TP.

Đã hơn 80 tuổi, nhưng lịch làm việc hàng ngày của NSƯT Trần Minh Ngọc vẫn dày đặc với công tác giảng dạy cả tạo diễn lẫn diễn viên tại các trường, trung tâm Nghệ thuật tại TPHCM. Trong những cuộc gặp gỡ của cựu sinh viên trường Nghệ thuật Sân Khấu 2, các thế hệ học trò, trong đó có rất nhiều mái tóc đã hoa râm, vây quanh ông, hệt như những đứa con vây quanh người cha của mình.

Vẫn nụ cười hồn hậu , ánh mắt đong đầy tình thương dành cho các các học trò từ cách đây mấy mươi năm trước, NSƯT Trần Minh Ngọc có thể nhớ cả tên, cả những tính cách, đặc điểm riêng của từng học trò năm xưa.

“NSƯT Trần Minh Ngọc không chỉ là một người thầy mà còn một tài năng, nhân cách đáng kính trọng. Thầy luôn là tấm gương mẫu mực về sự đam mê và tấm lòng tận tuỵ của nhiều thế hệ những người làm sân khấu chúng tôi”. –Giọng NSND Hồng Vân đong đầy yêuthương khi nhắc về người thầy kính yêu của mình.