Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng gồm 7 chương và 58 điều. Pháp lệnh năm 2020 đã bổ sung 2 chương mới là Chương 3 quy định về công trình ghi công liệt sĩ, mộ liệt sĩ; Chương 4 quy định về nguồn lực thực hiện và bổ sung 10 điều mới, sửa đổi 41 điều trên cơ sở kế thừa các quy định đã thực hiện ổn định. Dự kiến, có khoảng 3 nghị định của Chính phủ và 3 thông tư của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội để quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành pháp lệnh.

Thông tin về nội dung mới của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho biết, Pháp lệnh bổ sung các nguyên tắc thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi người có công với cách mạng theo tinh thần Chỉ thị số 14 ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư. Theo đó, Ban Bí thư xác định chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân phải được điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ, bảo đảm mức sống của người có công với cách mạng bằng hoặc cao hơn mức trung bình của cộng đồng dân cư nơi cư trú.

Pháp lệnh năm 2020 mở rộng việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người nước ngoài có công với cách mạng và giao Chính phủ quy định cụ thể điều này. Bên cạnh đó, Pháp lệnh bổ sung một số đối tượng người có công với cách mạng và thân nhân. Cụ thể, mở rộng đối tượng người bị địch bắt tù, đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975. Mở rộng đối tượng người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ tổ quốc là người được Nhà nước khen tặng Huân chương Chiến thắng, Huy chương Chiến thắng.

Theo Thứ trưởng Lê Văn Thanh, Pháp lệnh năm 2020 bổ sung đối tượng hưởng ưu đãi là vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác mà nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống. Đối tượng này được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng và bảo hiểm y tế.

Pháp lệnh Ưu đãi người có công 2020 cũng chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn xem xét công nhận người có công với cách mạng theo đúng nguyên tắc chặt chẽ, thật sự xứng đáng, tôn vinh đúng đối tượng, nhất là với thời kỳ đất nước hòa bình.

Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho hay, Pháp lệnh 2020 quy định cụ thể đối tượng được công nhận là liệt sĩ, thương binh như: đặc biệt dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, của nhân dân hoặc ngăn chặn, bắt giữ người có hành vi phạm tội, là tấm gương có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục, lan tỏa rộng rãi trong xã hội; do ốm đau, tai nạn không thể cứu chữa kịp thời khi đang trực tiếp làm nhiệm vụ quốc phòng an ninh ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo có điều kiện đặc biệt khó khăn theo danh mục của Chính phủ quy định; trực tiếp làm nhiệm vụ đấu tranh chống tội phạm; trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu, diễn tập hoặc làm nhiệm vụ phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm.

Các quy định này quy định cụ thể, rõ ràng hơn so với quy định hiện hành. Chẳng hạn, theo quy định hiện hành, chỉ cần có hành động dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhà nước, nhân dân cũng được xem xét công nhận liệt sĩ. Pháp lệnh mới cũng quy định cụ thể “trực tiếp làm nhiệm vụ đấu tranh chống tội phạm” thay vì chỉ quy định “đấu tranh chống tội phạm” chung như hiện nay, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Văn Thanh, Pháp lệnh năm 2020 quy định mức trợ cấp hàng tháng đối với Mẹ Việt Nam anh hùng bằng 3 lần mức chuẩn. Với việc nâng mức trợ cấp này, cùng với phụng dưỡng của xã hội, đảm bảo Mẹ Việt Nam anh hùng sống tốt mà không phụ thuộc vào số con liệt sĩ.

Về vấn đề giải quyết hồ sơ tồn đọng, Cục trưởng Cục Người có công, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Lợi cho biết, trong Pháp lệnh quy định cụ thể việc giải quyết hồ sơ tồn đọng với tinh thần công khai, minh bạch, đúng đối tượng, đảm bảo tính pháp lý theo từng thời kỳ. Vừa qua Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành Quyết định 408 giải quyết hồ sơ tồn đọng; đến nay đã giải quyết cơ bản số hồ sơ đã hoàn thiện qua các thời kỳ. Hiện Pháp lệnh đã quy định về những hồ sơ thủ tục để xem xét xác nhận những người không còn giấy tờ gốc, những đối tượng đã hoàn thiện hồ sơ nhưng chưa được xem xét quyết định. Pháp lệnh quy định cụ thể và theo từng giai đoạn lịch sử.