Theo Tổng Liên đoàn, quá trình sửa đổi điều lệ quán triệt các quan điểm, nguyên tắc: kịp thời cụ thể hóa các quy định mới của Đảng, pháp luật Nhà nước; bảo đảm nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam; phù hợp phong trào công nhân, hoạt động công đoàn quốc tế và các công ước, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Những nội dung đang ổn định, phát huy hiệu quả tiếp tục được kế thừa; chỉ sửa đổi, bổ sung những nội dung còn bất cập, vướng mắc hoặc phát sinh từ yêu cầu thực tiễn. Việc sửa đổi được thực hiện thận trọng, bài bản, công khai, dân chủ, lấy ý kiến rộng rãi.

Một nội dung đáng chú ý trong dự thảo là đề xuất đổi tên cơ quan lãnh đạo của tổ chức Công đoàn Việt Nam từ “Đoàn Chủ tịch” thành “Ban Thường vụ”. Việc đổi tên nhằm tránh trùng với “Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam”, đồng thời phù hợp Quyết định số 304-QĐ/TW ngày 10/6/2025 của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Dự thảo cũng sửa đổi Lời nói đầu theo Nghị quyết số 203/2025/QH15 của Quốc hội và Luật Công đoàn 2024 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), trong đó xác định Công đoàn Việt Nam “là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn” và “trực thuộc MTTQ Việt Nam”.

Về đối tượng gia nhập công đoàn, Điều 1 được sửa đổi theo chủ trương không tập hợp cán bộ, công chức, viên chức hưởng 100% lương từ ngân sách Nhà nước vào Công đoàn Việt Nam. Quyền, nhiệm vụ của đoàn viên được bổ sung, làm rõ, trong đó có nhiệm vụ “tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định”.

Về hệ thống tổ chức, dự thảo điều chỉnh cách diễn đạt, bổ sung mô hình “công đoàn đặc thù”, gồm công đoàn đơn vị sự nghiệp trung ương, đại học quốc gia, đại học vùng; công đoàn khu công nghiệp; công đoàn tập đoàn kinh tế, tổng công ty; công đoàn xã, phường, đặc khu. Công đoàn cấp cơ sở được xác định gồm công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn cơ sở, công đoàn các ban, đơn vị chuyên trách công đoàn.

Đáng chú ý, dự thảo bổ sung các điều mới về công đoàn tại các khu công nghiệp, công đoàn tập đoàn kinh tế, tổng công ty trực thuộc Tổng Liên đoàn hoặc trực thuộc liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, công đoàn ngành Trung ương; công đoàn xã, phường, đặc khu. Các quy định này nhằm khắc phục khoảng trống sau khi kết thúc mô hình công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở, bảo đảm vai trò đại diện, hỗ trợ công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp, nhất là ở khu công nghiệp có quan hệ lao động phức tạp.

Về tài chính công đoàn, dự thảo đề xuất giảm mức đóng đoàn phí của đoàn viên từ 1% xuống 0,5% tiền lương; quy định rõ kinh phí công đoàn do doanh nghiệp, đơn vị không hưởng 100% lương từ ngân sách Nhà nước đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, phù hợp Luật Công đoàn hiện hành. Đồng thời, bổ sung điều mới về kiểm tra, kiểm toán, giám sát tài chính, tài sản công đoàn.