Trong vài năm trở lại đây, sự phát triển như vũ bão của mạng Internet và các nền tảng mạng xã hội đã và đang tạo ra nhiều tác động đa chiều lên ngành báo chí, mà cụ thể là đối với lĩnh vực sản xuất nội dung cho báo in và báo điện tử. Theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam có khoảng 1.890 trang thông tin điện tử còn hiệu lực hoạt động, trong đó, có khá nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp cung cấp nhiều nội dung, từ chính trị, xã hội cho đến giải trí, văn hóa, khoa học - công nghệ. Khác với báo điện tử chính thống, trang thông tin điện tử hấp dẫn độc giả bởi sự đa dạng và tốc độ của thông tin mà vốn dĩ những thông tin ấy được họ sao chép và thậm chí “xào nấu” từ các nguồn báo chính thống.

Ngoài tình trạng “báo hóa” trang thông tin điện tử, thì các cơ quan báo chí đang phải đối mặt với vài “đối thủ” nặng ký hơn, đó là sự xuất hiện ngày càng nhiều các nền tảng mạng xã hội mà qua đó thông tin được lan truyền với tốc độ vài giây… tương đương thời gian để thực hiện một tác vụ chia sẻ bài viết hay đăng một dòng trạng thái (status). Và do đó, dù là thông tin chính xác hay thất thiệt, mạng xã hội dường như đang chạy trước báo chí.

Theo ông Đặng Ngọc Anh Khoa, giảng viên thỉnh giảng ngành Báo chí - Truyền thông, Trường Cao đẳng Phát thanh - Truyền hình 2 (Đài Tiếng nói Việt Nam), báo chí chính thống hiện đã ý thức được sự lớn mạnh của mạng xã hội khi mà tin tức, bài viết đã được sản xuất nhanh hơn, đa dạng về thể thức hơn, cho phép độc giả tiếp cận và tự do bình luận trong khuôn khổ cho phép của các quy định pháp luật.

Mạng xã hội tạo áp lực cho báo điện tử, nhưng áp lực đó cũng chính là động lực để cạnh tranh, bởi thực tế báo điện tử hiện nay đã và đang cung cấp thông tin nhanh chóng, ngày càng khai thác có hiệu quả các nền tảng mạng xã hội để lan tỏa hơn nữa các nội dung tin bài đến đông đảo độc giả. Chưa dừng lại ở đó, trong môi trường truyền thông đa chiều, đa hình thái, đa nền tảng, đa tiếp nhận thì báo chí chính thống đang khẳng định được “thuộc tính” mà mạng xã hội hay trang thông tin điện tử không có, và không bao giờ có, chính là khả năng định hướng thông tin trong tuyên truyền.

Trong việc định hướng xã hội cũng như cung cấp những thông tin chuẩn xác nhất, nhiều trường hợp báo điện tử chính thống đi sau mạng xã hội, nhưng hơn bao giờ hết, độ trễ đó là cần thiết bởi sự phối kiểm, tra soát thông tin của cơ quan báo chính thống đòi hỏi tuân thủ quy định, quy trình chặt chẽ. Tuy nhiên, khi báo điện tử chính thống đã thông tin đến độc giả, chắc chắn đó là những thông tin chuẩn xác nhất, uy tín nhất và thậm chí phù hợp nhất.

Trong bối cảnh báo chí chính thống phải chủ động mở rộng để phát triển theo hướng tiếp cận độc giả trên nền tảng số nói chung và mạng xã hội nói riêng, thì mọi cơ quan báo chí ngoài việc phải đầu tư nhiều hơn vào nguồn lực con người, trang thiết bị, cải tiến và áp dụng các mô hình sản xuất nội dung theo hướng đa phương tiện - đa ngôn ngữ, thì còn phải chủ động chuyển mình, quyết liệt thay đổi về nội dung, đề tài, cách thức phục vụ...

Tựu trung, trong bối cảnh ngành báo chí đang triển khai chuyển đổi số, thì báo điện tử không thể đứng ngoài cuộc, cấp thiết là đưa các sản phẩm của mình lên các nền tảng truyền thông hiện đại, trong đó có mạng xã hội. Báo chí hiện đại phải xem mạng xã hội là nền tảng để phát triển và cũng là bạn đồng hành để cùng nhau tiếp cận nhiều hơn lượng độc giả, phục vụ độc giả một cách hiệu quả nhất.