Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu(Thanhuytphcm.vn) - Chiều 20/11, trong phiên Quốc hội thảo luận về dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam và điều chỉnh đầu tư dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng đã giải trình một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.
Đối với một số nội dung liên quan đến dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, về tính khả thi của nguồn vốn, giai đoạn 1 của dự án có tổng mức đầu tư là 109.111 tỷ đồng. Trong đó dự án thành phần 3 do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư có tổng mức đầu tư là 99.019 tỷ đồng, tương đương với 4,23 tỷ USD. Đến thời điểm hiện nay dự án thành phần 3 còn dư khoảng 3.908 tỷ đồng. Các công trình đang và sẽ triển khai của dự án thành phần 3 đều đã được phân bổ dự phòng phù hợp nên việc sử dụng khoảng từ 3.304 tỷ đồng/3.908 tỷ đồng từ phần tiết kiệm và dự phòng để đầu tư đường cất, hạ cánh số 3 không ảnh hưởng tới các công trình khác và không làm phát sinh thêm chi phí dẫn đến phải thực hiện thủ tục điều chỉnh, ảnh hưởng đến tiến độ của dự án. Về nguồn vốn, hiện nay ACV đã huy động được đủ 4,23 tỷ USD để đầu tư, trong đó vốn tự có của ACV khoảng 2,43 tỷ USD và vay thương mại tại các ngân hàng thương mại là 1,8 tỷ USD.
Về tiến độ triển khai dự án đường cất hạ cánh số 3, sau khi Quốc hội thông qua tại kỳ họp này hạng mục đường cất hạ cánh số 3 cũng sẽ hoàn thành trong năm 2023 và đảm bảo đồng bộ cùng với giai đoạn 1, tức là tối đa đến 2/9/2026.
Về giao thông kết nối giữa TPHCM và Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, Bộ GTVT cũng đã hoạch định và đang đầu tư đồng bộ hệ thống giao thông kết nối Trung tâm TPHCM và các vùng lân cận tới Cảng không quốc tế Long Thành. Đơn cử, đường bộ hiện nay đang đầu tư các tuyến mở rộng cao tốc TPHCM - Long Thành, triển khai thực hiện các thủ tục để nâng từ 4 làn lên 8 làn và 10 làn, dự kiến sẽ triển khai và hoàn thành vào năm 2027; xây dựng tuyến đường Vành đai 3 TPHCM, dự kiến hoàn thành trong năm 2026, giúp kết nối từ TPHCM đến Long Thành; tuyến cao tốc Bến Lức - Long Thành, giúp kết nối khu vực phía Nam của TPHCM dự án này cũng dự kiến hoàn thành trong năm 2025; tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giúp kết nối các khu vực phía Bắc của TPHCM.
Về đường sắt, sẽ có 3 tuyến, gồm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, từ ga Thủ Thiêm tới ga Long Thành; đường sắt nhẹ cũng từ ga Thủ Thiêm tới Long Thành, Bộ GTVT đang hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi để mời gọi nhà đầu tư và dự kiến sẽ đầu tư theo hình thức PPP, có phần vốn của nhà nước tham gia. Bên cạnh đó, quy hoạch tuyến đường sắt kết nối từ Cảng hàng không Tân Sơn Nhất tới ga Thủ Thiêm.
Về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, về phạm vi dự án, theo quy hoạch đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có điểm đầu tại ga Ngọc Hồi của Hà Nội và điểm cuối tại Thủ Thiêm, TPHCM. Đoạn tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và TPHCM - Cần Thơ chúng ta cũng đã có 2 dự án riêng và đang triển khai quyết liệt, đặc biệt là dự án Hà Nội - Lạng Sơn, sẽ vay vốn Trung Quốc để làm và đang nghiên cứu quy hoạch. Dự án Hà Nội - Lạng Sơn và TPHCM - Cần Thơ sẽ là đường sắt khổ tiêu chuẩn chở hỗn hợp cả người và hàng hóa, tốc độ thiết kế đối với chở hành khách là từ 160-200 km/h và chở hàng hóa với tốc độ trung bình khoảng 100-120 km/h. Riêng 2 đoạn tuyến này, nhu cầu hàng hóa rất cao nên sẽ phải kết hợp chở hàng hóa và người. Đối với dự án TPHCM - Cần Thơ, Bộ GTVT đã nghiên cứu báo cáo tiền khả thi, đang thu xếp nguồn vốn.
Về công năng vận tải đối với hàng hóa, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, vận tải hiệu quả nhất là đường thủy nội địa và hàng hóa ven bờ do chi phí thấp, thân thiện với môi trường, đặc biệt là phù hợp với điều kiện địa kinh tế nước ta có các khu kinh tế đô thị tập trung ven biển. Vận tải hàng hóa bằng đường bộ có ưu thế đối với các khoảng cách vận chuyển ngắn và sự tiện lợi khi giao, nhận hàng ở đường sắt hiện hữu để vận tải các loại hàng hóa phù hợp với phương thức vận tải đường sắt. Do đó, trên hành lang Bắc - Nam, đường sắt tốc độ cao tập trung ưu tiên vận tải hành khách phục vụ nhiệm vụ an ninh, quốc phòng và có thể vận tải hàng hóa sau năm 2050 nếu nhu cầu tăng cao.
Về vấn đề công nghệ, trên cơ sở nghiên cứu đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện, tổng hợp, kinh nghiệm phát triển đường sắt tốc độ cao trên thế giới, Chính phủ cũng đã lựa chọn công nghệ đường sắt chạy trên ray phù hợp với xu thế của thế giới và đảm bảo hiện đại, đồng bộ, an toàn và hiệu quả trong vận hành, bảo trì và thuận tiện tiếp nhận công nghệ.
Về hình thức đầu tư, Chính phủ đề xuất đầu tư dự án theo hình thức đầu tư công.
Về hiệu quả kinh tế - xã hội và tài chính, dự án mang lại 7 lợi ích rất lớn về kinh tế - xã hội. Riêng về hiệu quả tài chính, kết quả tính toán cho thấy trong 4 năm đầu khai thác thì doanh thu chỉ bù đắp được chi phí vận hành, bảo trì phương tiện, Nhà nước cần hỗ trợ một phần từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế nhằm bố trí cho hệ thống đường sắt như hiện nay để bảo trì kết cấu hạ tầng và số năm hoàn vốn tối đa là 33,61 năm. Trong báo cáo nghiên cứu khả thi các chỉ tiêu về phương án tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu, tính toán cụ thể trên cơ sở phương án đầu tư, phương án khai thác và điều kiện khi đưa dự án vào vận hành, khai thác.
Dự kiến nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn để đầu tư dự án hoàn thành vào năm 2035 bố trí trong 12 năm, mỗi năm bình quân là 56 tỷ USD. Hiện trong xây dựng đề án dự kiến, Chính phủ dự kiến vay tối đa là 30%, sẽ vay ODA nếu lãi suất thấp và không ràng buộc điều kiện, còn nếu có ràng buộc điều kiện thì ưu tiên vay trong nước.
Về tổ chức thực hiện, trong quá trình triển khai thực hiện có 2 khâu buộc phải thuê nước ngoài, đó là tư vấn quản lý dự án và tư vấn giám sát, hai bộ phận quyết định đến việc dự án triển khai có đúng tiến độ hay không và có bị đội vốn hay không, đây là những vấn đề cốt tử chúng ta phải quan tâm.