Tác phẩm “Tết chốn vàng son” của tác giả Lê Tiên Long (Thanhuytphcm.vn) – Nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Nhà xuất bản Tổng hợp TPHCM giới thiệu đến độc giả tác phẩm “Tết chốn vàng son” của tác giả Lê Tiên Long. Đây là cuốn sách viết về phong vị vàng son một thuở của các bậc vua chúa trong những ngày Tết chốn cung đình xưa.
Tết Nguyên đán là ngày lễ quan trọng nhất của các nước Á Đông từ thời xa xưa. Ngày Tết là ngày nghỉ ngơi, mọi nhà, mọi người hướng về gia đình, tổ tiên. Trong cung đình xưa cũng vậy, triều đình Việt Nam thời phong kiến nghỉ Tết từ khá sớm, trở lại làm việc muộn, với rất nhiều nghi lễ phức tạp. Nhờ khoảng nghỉ dài, các quan và người hầu cận vua cũng có thể chăm lo cho cái Tết của gia đình.
Sách dày 236 trang, gồm 35 câu chuyện với 2 phần chính: Cung đình chuẩn bị đón Tết và Vua quan ăn Tết. Lê Tiên Long lần giở, khảo cứu những trang sách sử của cha ông để biên chép, tổng hợp, ghi lại những việc nơi cung đình, tập trung vào chuyện đón Tết nghênh xuân. Đằng sau những nghi lễ, quy chế, thể lệ có phần khác lạ nơi chốn cung đình ấy là những câu chuyện thuộc về văn hóa của ông cha ta xưa.
Phần 1: Cung đình chuẩn bị đón Tết gồm các bài viết như: Những nghi lễ trong cung đình Việt ngày Tết; Lịch nghỉ Tết của triều Nguyễn; Vua ban lịch cho bề tôi trước Tết; Tiến Xuân ngưu cúng thần Câu Mang; Lễ Hợp hưởng cuối năm; Quê vua ngày Tết; Phong ấn ăn Tết; Chuyện dùng ấn “Hoàng đế chi bảo”; Cây nêu trong cung đình ngày Tết; Lệ treo cờ ngày Tết; Triều Nguyễn thờ các vị vua nào của các triều đại trước?; “Tả chiêu, hữu mục”; Võ miếu thờ ai?; Vua ban thưởng cho quần thần ăn Tết; Nước thiêng để thờ trong cung đình ngày Tết; Ban thưởng cho người già vào dịp Tết; Tiếng nhạc Thiều ngày Tết…
Phần 2: Vua quan ăn Tết, gồm các bài viết như: Lễ Chính Đán của các vị vua Việt; Lễ tế Giao năm 1600 -“Một điển lễ vô cùng long trọng”; Đầu xuân tế Xuân hưởng; Đầu xuân tập trận; Thú chơi trong cung đình ngày Tết; Âm nhạc cung đình ngày Tết; Dâng ngọc, lụa cúng trời đất trong lễ tế Giao; Niềm vui trong cung đình ngày Tết; Nghi lễ cày ruộng tịch điền đầu Xuân; Đầu xuân, hoàng tử khai giảng; Vua Gia Long ăn Tết ở Thăng Long; Vua Minh Mạng ăn Tết; Nơi ban bố chiếu chỉ đầu năm; Ngăn tệ cờ bạc đầu xuân; Cảnh xuân vườn Thiệu Phương trong thơ vua Thiệu Trị; Mùa xuân tế Khổng Tử ở Văn Miếu; Chén trà đầu xuân của vua chúa, thường dân; Rằm tháng Giêng - Tết Thượng nguyên…
Các độc giả ngày nay sẽ tò mò: Vậy vào ngày Tết, vua nước Việt ăn Tết như thế nào? Triều đình có những nghi lễ gì, tổ chức ra sao? Những chuyện này tuy không có sách nào ghi cụ thể, nhưng rải rác trong chính sử và các sách khác cũng khá nhiều chi tiết để có thể giải đáp cho độc giả.
Các nghi lễ này có thể độc giả từng đọc, từng nghe, hoặc xem trên các phim truyền hình, điện ảnh không chỉ riêng nước ta mà còn có của các nước có nền văn hóa tương tự như Trung Quốc, Hàn Quốc. Đại để vào ngày Tết, vua thực hiện những nghi lễ quan trọng nhất là thờ cúng tổ tiên, đầu xuân thì tế trời (tế Giao), tế Xã Tắc (thần Đất và thần Nông). Cuối năm thì triều đình làm lễ Thượng nêu, ban lịch cho bề tôi, niêm phong cất ấn. Đầu năm thì ngược lại, làm lễ Hạ nêu, Khai ấn... Ngoài ra, vào mùa xuân, các vị quân chủ các nước thuộc nền văn minh nông nghiệp còn thực hiện nghi lễ cày ruộng Tịch điền để khuyến khích nhân dân chăm lo sản xuất. Và để bảo vệ đất nước, các vua Việt cũng thường tổ chức duyệt binh, tập trận,... mỗi dịp xuân về.
Vậy vua có thưởng Tết cho bề tôi hay không? Nghi lễ cúng tế trong triều đình Việt có gì khác với các nước đồng văn? Các câu trả lời sẽ lần lượt được giải đáp trong cuốn sách nhỏ này. Tác giả hy vọng, thông qua cuốn sách, độc giả, nhất là các bạn trẻ, sẽ biết thêm nhiều điều thú vị, qua đó hiểu thêm về từng triều đại cũng như hiểu rõ về lịch sử nước ta, từ đó thêm yêu văn hóa của đất nước mà cha ông đã xây dựng và gìn giữ từ mấy nghìn năm qua.
Đây là cuốn sách viết về phong vị vàng son một thuở của cha ông ta trong những ngày Tết đến xuân về. Trong Tết chốn vàng son, tác giả Lê Tiên Long có sử dụng nguồn tài liệu tham chiếu từ chính sử như Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Đại Nam thực lục… Tết chốn vàng son, một quyển sách theo sát thời sự của lịch sử lại có văn phong nhẹ nhàng giúp cho người đọc tận hưởng cái phong vị sang cả của chốn cung đình khi Tết đến xuân về.