Văn bản nêu rõ, về kiến nghị của Bộ Giao thông vận tải (Công văn số 7850/BGTVT-VT ngày 2/8/2021) và báo cáo của Bộ Tài chính (Công văn số 8708/BTC-TCHQ ngày 4/8/2021) về việc xử lý khó khăn để giải phóng hàng ở cảng Cát Lái, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành yêu cầu Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và UBND TPHCM tiếp tục chủ động chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan kịp thời xử lý những vướng mắc, không để tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái.

Ngày 28/7, Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đã có văn bản gửi các cơ quan liên quan phản ánh các khó khăn trong tổ chức hoạt động các cảng biển khu vực TPHCM do Covid-19. Tổng công ty này cho biết, kể từ khi dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát mạnh tại khu vực TPHCM, Tổng công ty đã chủ động triển khai ngay các phương án điều hành sản xuất linh hoạt, hiệu quả và phối hợp rất chặt chẽ với các lực lượng phòng, chống dịch của địa phương, Thành phố để triển khai nhịp nhàng các phương án phòng chống dịch (nhất là kế hoạch tiêm vaccine trên diện rộng cho người lao động, công nhân, nhân viên hải quan, hãng tàu làm việc thường xuyên tại cảng). Nhờ vậy, đến nay, hoạt động sản xuất kinh doanh tại 2 cảng biển của Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn tại khu vực TPHCM là Tân cảng Cát Lái và Hiệp Phước vẫn đảm bảo thông suốt, an toàn.

Đề cập đến những khó khăn, bất cập về tổ chức sản xuất sau 3 tuần kể từ khi áp dụng Chỉ thị 16 (tuần 27, 28, 29) tại Tân cảng Cát Lái – cửa ngõ thông thương hàng hóa xuất, nhập khẩu lớn nhất cả nước, Tổng công ty cho biết, sản lượng container xuất nhập tàu, sản lượng container giao nhận bãi, số lượt xe ra, vào cảng giao nhận container liên tục giảm so với thời điểm chưa giãn cách (tuần 24 – từ ngày 7 đến 13/6), kéo theo dung lượng tồn bãi tăng cao. Cụ thể, sản lượng container xuất nhập tàu thông qua cảng giảm lần lượt theo các tuần là 0,2%, 18,03% và 5,4%. Sản lượng giao container hàng nhập, nhận container hàng xuất giảm lần lượt 4,78%, 10,48% và 18,13%. Lượt xe ra/vào cảng giao nhận giảm lần lượt 3,14%, 10,05% và 15,59%. Dung lượng tồn bãi Cát Lái luôn chạm mức hết công suất, đặc biệt dung lượng dành cho hàng nhập luôn chạm ngưỡng trên 100% công suất.

Hiện nay, lượng hàng nhập tồn đang tăng nhanh do nhiều nhà máy phải thu hẹp sản xuất, ngừng hoạt động 14, 21 ngày do phong tỏa hoặc do không đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ”, “2 địa điểm, 1 cung đường”. Do vậy, với đặc thù hoạt động của cảng Cát Lái từ trước đến nay đã phải thường xuyên hoạt động gần tối đa công suất nên nếu hàng hóa chậm luân chuyển, tồn bãi tăng cao thì nguy cơ cảng Cát Lái phải tạm thời ngưng tiếp nhận tàu, chờ giải phóng bớt hàng trên bãi, dẫn đến nguy cơ phải gián đoạn hoạt động là hoàn toàn có thể xảy ra như đã xảy ra tại các cảng của Mỹ, Châu Âu, Trung Quốc trong các đợt dịch vừa qua.

Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đề nghị Cục Hải quan TPHCM báo cáo Tổng cục Hải quan để có cơ chế cho phép Tổng công ty vận chuyển hàng hóa nhập khẩu và container tồn đọng trên 90 ngày từ cảng Cát Lái về lưu giữ, giao cho khách hàng và thanh lý tại các cơ sở của Tổng công ty là Tân cảng Hiệp Phước (TPHCM), các ICD Tân cảng Long Bình, Nhơn Trạch (Đồng Nai), Sóng Thần (Bình Dương). Tổng công ty cam kết chịu trách nhiệm nguyên trạng của seal và hàng hóa khi chuyển và lưu trữ.

Tổng Cục Hải quan chủ trì làm việc với các cơ quan chuyên ngành mở rộng các danh mục hồ sơ đươc tải lên cổng thông tin một cửa Quốc gia mà không cần bản giấy, đặc biệt là các hồ sơ của các cơ quan chuyên ngành đã có mã số hồ sơ, hoặc tờ khai hàng trung chuyển, hạn chế khách hàng, đại lý phải đến cảng làm thủ tục. Trước mắt, Cục Hải quan TPHCM chủ trì thống nhất với các cơ quan chuyên ngành cho phép doanh nghiệp nộp bản chứng thư scan bằng đường điện tử trong thời gian áp dụng Chỉ thị 16 và bổ sung bản gốc sau để hạn chế người đến cảng làm thủ tục.

Tổng công ty cũng đề nghị cơ quan Hải quan đẩy nhanh công tác thanh lý hàng tồn đọng; chủ trì, phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước liên quan bắt buộc tái xuất đối với các lô hàng không đủ điều kiện nhập khẩu ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Trước nguy cơ tắc nghẽn do khó khăn trong công tác giải phóng hàng tại cảng Cát Lái, ngay sau khi nhận được phản ánh, kiến nghị của Cục Hàng hải Việt Nam và Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn ngày 2/8/2021, Bộ Giao thông vận tải đã có Công văn số 7850/BGTVT-VT báo cáo Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này.

Bộ Giao thông vận tải đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan và các đơn vị liên quan) có cơ chế cho phép Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn vận chuyển container hàng nhập khẩu nói chung, trong đó có container tồn đọng trên 90 ngày về lưu giữ, thông quan, giao cho khách hàng và thanh lý hàng tồn đọng tại các cơ sở trên của Tổng Công ty. Hải quan nhanh chóng thanh lý hàng tồn đọng; mở rộng các danh mục hồ sơ được tải lên cổng thông tin một cửa Quốc gia mà không cần bản giấy, Cục Hải quan TPHCM cho phép doanh nghiệp nộp bản chứng thư scan bằng điện tử trong thời gian áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg và bổ sung bản gốc sau để hạn chế người đến cảng làm thủ tục; ban hành cơ chế riêng trong việc làm thủ tục thông quan và vận chuyển hàng hóa nhập khẩu từ các cảng biển, cửa khẩu về lưu giữ tại các địa điểm thông quan trung gian.

Bộ này cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TPHCM và UBND tỉnh Đồng Nai quan tâm ưu tiên cho lực lượng lao động trong dây chuyền sản xuất cảng; cho phép số lao động cần kíp trong dây chuyền sản xuất cảng (nếu không lưu trú ở khu vực dân cư đang bị phong tỏa) được cấp phép lưu thông đến cảng làm việc, đối với lao động đang cư trú tại huyện Nhơn Trạch cho phép lưu thông qua phà Cát Lái để vào cảng làm việc nếu có giấy xác nhận làm việc tại cảng và giấy chứng nhận xét nghiệm âm tính còn hiệu lực. Đồng thời, chỉ đạo UBND TPHCM lập điểm xét nghiệm nhanh và cấp giấy 24/7 tại Trường tiểu học Lương Thế Vinh, địa chỉ số 215 Trương Văn Bang, TP Thủ Đức để phục vụ đối tượng lái xe có giấy chứng nhận hết hạn hoặc sắp hết hạn ra, vào cảng Tân Cảng Cát Lái được thuận tiện, nhanh chóng.