Xiếc Tre “À ố show” của nhóm tác giả: Tuấn Lê, Nguyễn Nhất Lý, Nguyễn Lân Maurice, Nguyễn Tấn Lộc thuộc Công ty Cổ phần Lune Production đã được trao tặng giải Nhất - Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần 2 vào cuối năm 2021, đã một lần nữa khẳng định tính hiệu quả của mô hình nghệ thuật đầy chất sáng tạo này.

Đem đến một trải nghiệm nghệ thuật mới và độc đáo

“À ố show” công diễn tại TPHCM từ tháng 2 năm 2013. Tuy nhiên, mỗi khi show diễn trở lại, đều nhận được sự chào đón nồng nhiệt của khán giả. Tính đến nay, “À ố show” đã có hơn 1.250 suất diễn tại Việt Nam, phục vụ hơn 300.000 khán giả bao gồm khán giả trong nước, người nước ngoài sống và làm việc tại Việt Nam và du khách quốc tế đến từ hơn 110 quốc gia và vùng lãnh thổ. “À ố show” đã đem đến một trải nghiệm nghệ thuật mới và độc đáo cho người dân TPHCM, góp phần làm giàu đời sống văn hoá và làm phong phú thêm các hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại TP. Đó là một trong những lý do mà chương trình xiếc tre này được trao nhiều giải thưởng danh giá, trong đó có giải thưởng Sáng tạo TPHCM, dành cho bộ môn nghệ thuật có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thống và hiện đại, giữa nông thôn và thành thị, giữa giải trí và nghệ thuật…

Xem “À ố show”, khán giả nhìn thấy thấp thoáng đời sống của làng quê Nam Bộ yên ả đầy chất thơ cho đến cảnh thành thị vui nhộn. Đó là hình ảnh thân thuộc của những cây tre được cách điệu thật phong phú, tạo ra những chiếc cầu, bến sông, cảnh sinh hoạt, lao động hằng ngày của người dân nơi làng quê sông nước cho đến những khu vực thành thị ồn ào, tấp nập, mở ra một không gian vui nhộn rộn tiếng cười... Các kỹ năng biểu diễn, kỹ xảo nghệ thuật được tổ chức khai thác theo nhóm, phù hợp với môi trường sinh hoạt của từng hoạt cảnh. “À ố show” khai thác đặc trưng văn hóa làng quê Nam bộ và hiện tượng đô thị hóa trong bối cảnh kinh tế thị trường để xây dựng một chương trình biểu diễn nghệ thuật tổng hợp mà trong đó, sự bình yên của làng quê với tâm hồn của người nông dân đan xen sự sôi động của đô thị và lối sống công nghiệp của người TP.

Toàn bộ đạo cụ, cảnh trí sân khấu được làm từ các cây tre, khúc nứa, thuyền thúng, mành mành.

Chương trình sử dụng các nhạc khí truyền thống đặc trưng Nam bộ và các tiếng động trong môi trường sống để sáng tạo các không gian âm thanh và âm nhạc đặc trưng, phù hợp với các hoạt cảnh của chương trình. Toàn bộ đạo cụ, cảnh trí sân khấu được làm từ các cây tre, khúc nứa, thuyền thúng, mành mành… với phông sân khấu đôi khi là các tòa nhà cao tầng đã xây xong hoặc/và đang xây dựng. Đạo cụ của chương trình được tìm tòi sáng tạo trong suốt quá trình tập luyện và dàn dựng chương trình. Phông màn và sàn sân khấu màu đen, trang phục thiên về màu đen để có thể khai thác tối đa hiệu ứng bất ngờ trong thay đổi không gian, cảnh trí sân khấu và sự xuất hiện của các nhân vật. Đặc biệt, trong chương trình còn có sử dụng Đờn ca tài tử.

Từ năm 2014, chương trình nhiều lần được Sở Văn hoá và Thể thao, Sở Du lịch và Sở Ngoại vụ TPHCM lựa chọn là chương trình đón tiếp các đoàn đại biểu trong rất nhiều hoạt động ngoại giao, hội nghị, hội thảo của TPHCM. Từ năm 2015, “À ố show” bắt đầu hành trình lưu diễn thế giới và là vở xiếc tre Việt Nam lưu diễn nhiều nhất trên thế giới. Cho đến nay, “À ố show” đã có hơn 200 suất diễn phục vụ khoảng 200.000 khán giả tại hơn 50 TP ở 12 quốc gia (vùng lãnh thổ), 4 châu lục. Các quốc gia, vùng lãnh thổ đã lưu diễn bao gồm: Pháp, Đức, Australia, New Zealand, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hồng Kông (Trung Quốc), Hy Lạp, Slovenia, Brazil, Oman, Saudi Arabia. Đây cũng là vở diễn đầu tiên của Việt Nam được biểu diễn tại Nhà hát Opera Sydney - Australia.

Trong 5 năm liên tục từ 2015 đến 2019, “À ố show” vinh dự nhận được “Chứng nhận chương trình biểu diễn xuất sắc” (Certificate of Excellence) từ trang web TripAdvisor - trang thông tin về du lịch lớn nhất và uy tín hàng đầu thế giới. “À ố show” được giới thiệu trên kênh truyền hình NHK của Nhật Bản và được đài BBC của Anh chọn làm đại diện cho Xiếc Việt Nam trong tập phim tư liệu giới thiệu về văn hoá và ngành Xiếc của Việt Nam.

“À ố show” khai thác đặc trưng văn hóa làng quê Nam bộ.

“À ố show” sáng tạo dựa vào nền tảng, cốt lõi văn hóa dân tộc

Trao đổi với phóng viên trong những ngày giáp Tết, sau ba suất diễn mở màn thành công năm 2022, đạo diễn - nhà sáng tạo Tuấn Lê bày tỏ: “Tôi xây dựng ý tưởng xiếc tre này dựa vào nền tảng, cốt lõi văn hóa, lấy đó làm cảm hứng để sáng tạo. “À ố show” có ngôn ngữ thời đại nhưng rất gần gũi, để khi mọi người xem có thể hiểu được, có thể cảm nhận giá trị và những câu chuyện tôi kể trên sân khấu”. Thực tế, xem “À ố show”, khán giả không thể rời mắt bởi sự cuốn hút lạ kỳ này. Sự tung hứng, uyển chuyển các kỹ năng và đạo cụ của diễn viên mới nhịp nhàng và kết nối làm sao. Thậm chí người xem có cảm giác chỉ cần một khâu trong “dây chuyền” nhào lộn này chậm một nhịp thôi, thì tác phẩm của cả tập thể sẽ đứt gãy ngay lập tức. Thế nhưng, “À ố show” cho khán giả tin rằng họ quá chuyên nghiệp, quá nhuần nhuyễn để người xem không thất vọng.

“À ố show thiên về đời sống Nam bộ, đó là mạch kết nối giữa làng và phố, giữa mới và cũ, giữa thành thị và nông thôn. Mà bối cảnh này thì khắp nơi trên thế giới đều tương tự như vậy, nên khi người ra xem, họ không nhất thiết biết về văn hóa Việt nhưng họ vẫn hiểu. Họ thấy được đất nước của mình cũng có sự tương đồng về nền tảng cốt lõi và sự phát triển của hiện đại với tương lai, nên khán giả dễ đồng cảm…”, Tuấn Lê chia sẻ.

Khi được hỏi về tính sáng tạo trong vở xiếc, bởi vì chương trình ra đời từ 2012, và từ 2013 thì trình diễn cho đến hôm nay, tính ra cũng đã gần một thập kỷ? Như được khơi đúng tâm tư, nhà sáng tạo vở xiếc có dịp bày tỏ. Anh Tuấn Lê cho biết, theo thời gian thì chương trình có sự thay đổi và phát triển dựa trên khả năng của ê kíp, đặc biệt là nghệ sĩ, họ là yếu tố chính làm nên thành công cho chương trình.

“Phương pháp tìm tòi sáng tạo và làm việc tập thể, sử dụng trí thông minh tập thể cho phép mình luôn tìm ra cái mới theo từng thời điểm. Bên cạnh kỹ năng biểu diễn thì quan trọng nhất là cảm xúc của nghệ sĩ, làm sao mình có thể đưa lên sân khấu một cách tự nhiên nhất có thể. Từng nghệ sĩ họ chính là nhân vật trên sân khấu và họ vừa diễn, vừa sáng tạo theo bản năng, khả năng của họ. Mình có nhiệm vụ thu thập hết những thông tin đó và chọn lọc các yếu tố đẹp nhất, đặc biệt nhất của nghệ sĩ để dàn dựng... Tất nhiên, chương trình sau phải đảm bảo chất lượng tương đồng và đặc sắc hơn chương trình trước đó…”, Tuấn Lê cho hay.

Giải thưởng Sáng tạo là sự ghi nhận, khích lệ và tôn vinh của TPHCM dành cho một mô hình nghệ thuật hiệu quả.

Đạo diễn Tuấn Lê chia sẻ thêm: “Trước thời điểm dịch Covid-19, “À ố show” được biết đến với những chuyến lưu diễn các nước, và khi biểu diễn trong nước, khán phòng của Nhà hát TP chủ yếu là du khách quốc tế… Thế nhưng bắt đầu đợt dịch, lúc này đã rất ít du khách nước ngoài rồi, nhưng khán phòng vẫn đông, các suất diễn đều “full” ghế. Điều thú vị là hầu hết khán giả là người Việt Nam, điều đó khiến chúng tôi rất vui và biết là nhu cầu thưởng thức nghệ thuật - giải trí của người Việt Nam là có. Đặc biệt, khi quan sát, tôi nhận thấy khán giả Việt không khác gì khán giả nước ngoài lắm đâu, họ được cuốn vào trong tác phẩm, cách phản ứng của họ rất thoải mái khi xem. Nếu như ngày xưa, gần cuối vở thì người Việt mình thường ra trước để tranh thủ lấy xe chẳng hạn,… còn ở đây thì họ ngồi đến phút cuối cùng, khi đèn sáng mới đứng lên, thì tôi nghĩ mình đã thành công, mình đã tạo được một chương trình nghệ thuật chinh phục người Việt”.

Quay lại Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần 2 vào cuối năm 2021, đạo diễn “À ố show” cho biết giải thưởng đã khích lệ cho anh em diễn viên, ê kíp rất nhiều. Điều này cho thấy TP ghi nhận sự nỗ lực của ê kíp, qua đó anh em nghệ sĩ có thể chia sẻ mô hình, xem đây như hình thức để cho những người làm nghệ thuật ở Việt Nam, có thể hướng tới.