Cần huy động 154.571 tỷ đồng

Tại hội thảo, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Lê Thị Huỳnh Mai cho biết: Để đảm bảo hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2016 - 2020), TP phải huy động 154.571 tỷ đồng (khoảng 16,4 tỷ USD) từ các nguồn vốn khác như vốn PPP. Trong giai đoạn từ đầu những năm 2000 đến nay, dù có nhiều nỗ lực để huy động các nguồn lực đầu tư, tuy nhiên thực tế khả năng huy động nguồn vốn PPP của TP luôn thiếu hụt lớn so với nhu cầu đầu tư, chưa đáp ứng so với kỳ vọng.

Vì vậy, để đẩy mạnh mô hình PPP cho TPHCM trong thời gian tới, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP tổ chức thực hiện các cơ chế, giải pháp huy động nguồn vốn đầu tư được tập trung vào các giải pháp chính như: Hoàn thiện khung pháp lý về quản lý đầu tư theo hình thức PPP trên địa bàn TP. Xây dựng các cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư. Huy động từ nguồn lực đất đai, nhà ở thuộc sở hữu nhà nước để tạo vốn góp của Nhà nước tham gia các dự án PPP. Xây dựng danh mục dự án mời gọi đầu tư theo hình thức PPP. Triển khai một số dự án PPP tiên phong. Đề xuất cơ chế chính sách hỗ trợ ODA kết hợp PPP.

Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân trao đổi với Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới Ousmane Dione tại hội thảo.

Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới Ousmane Dione cho rằng: TPHCM là một đô thị lớn, có tốc độ đô thị hóa nhanh, thu hút vốn đầu tư nước ngoài đứng đầu cả nước. Do đó, để duy trì lợi thế cạnh tranh cũng như giải quyết các thách thức từ tốc độ đô thị hóa nhanh, TP cần đầu tư hạ tầng nhiều hơn, đặc biệt là lĩnh vực giao thông, y tế, giáo dục và môi trường. Nhưng nếu chỉ dựa vào đầu tư công thì TP không đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn về hạ tầng và dịch vụ. Vì vậy, TP cần cải thiện hiệu quả đầu tư công và hướng đến việc phát huy tốt hơn nguồn lực từ khu vực tư nhân và PPP sẽ là một giải pháp cho vấn đề trên, giải quyết được nhu cầu hạ tầng, gia tăng phúc lợi xã hội cho TP.

Theo ông Ousmare Dione, để thành công PPP, TP cần nhìn nhận đây là mô hình hợp tác dài hạn, trong đó khu vực công và tư cùng chia sẻ không chỉ lợi ích mà cả rủi ro. Bên cạnh đó, các khung pháp lý, quy định và thể chế cũng phải rõ ràng, chặt chẽ để giúp các nhà đầu tư có thể chấp nhận rủi ro trong dài hạn với mức độ chắc chắn nhất định.

Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) Nguyễn Đăng Trương khuyến nghị: TPHCM cần lựa chọn dự án tiên phong trong lĩnh vực cụ thể để quyết liệt triển khai, bố trí nguồn lực chuẩn bị đầy đủ; cần chủ động lập danh mục để thu hút đầu tư và công bố thông tin rộng rãi. Đồng thời, lựa chọn loại hợp đồng phù hợp gồm loại hợp đồng thu phí từ người sử dụng và loại hợp đồng nhà nước thanh toán. Cùng với đó, rà soát các quy định để xác định mức giá phù hợp trên nguyên tắc thị trường, đảm bảo tính đúng, tính đủ.

Ngoài ra, TP cần nghiên cứu nâng hiệu quả các quỹ đầu tư sẵn có; cần có bộ phận đầu mối, Tổ công tác liên ngành để giải quyết kịp thời các vướng mắc về thủ tục, giải phóng mặt bằng, cơ chế để chuẩn bị, thực hiện các dự án PPP.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Vĩnh Tuyến phát biểu tiếp thu tại hội thảo.

Nghiên cứu thay đổi cách làm trong PPP

Phát biểu chỉ đạo hội thảo, Bí thư Thành ủy TP Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: Tham gia PPP không phải là hai chủ thể mà có 4 chủ thể. PPP không phải đơn thuần là xây dựng các công trình mới mà PPP còn có thể là dịch vụ. Như vậy, dịch vụ vận hành lẫn việc xây dựng công trình đều quan trọng như nhau trong PPP. Mặt khác, hình thức thanh toán rất quan trọng và có 2 lựa chọn, đó là Chính phủ sẽ trả tiền cho nhà đầu tư về phần xây dựng công trình hoặc Chính phủ không trả tiền trực tiếp mà cho nhà đầu tư cơ hội thu phí sau khi công trình đưa vào sử dụng.

Bên cạnh đó, với PPP, Nhà nước có lựa chọn nhưng phải có trách nhiệm đưa ra quyết định đúng cho từng dạng hợp đồng dự án PPP. Theo đó, mỗi quốc gia có đặc thù riêng và có cách thức làm PPP riêng. Ở Việt Nam, nói đến PPP là có nhà đầu tư tư nhân thay thế Chính phủ xây dựng hạ tầng, dự án và chính quyền đóng góp bằng đất. Do đó, phải trao đổi quyền lợi hai bên một cách công khai và thẳng thắn, minh bạch, chứ không phải đi đằng sau, nếu không sau này sẽ xảy ra mâu thuẫn và tranh chấp. Cùng với đó là chia sẻ rủi ro trong quản lý, vận hành dự án. Cụ thể, phải tôn trọng sáng kiến của nhà đầu tư tư nhân, hỗ trợ cho khu vực tư nhân chủ động.

Dự án đường Phạm Văn Đồng là một trong những dự án được thực hiện theo hình thức PPP.

Bí thư Thành ủy TP Nguyễn Thiện Nhân đề nghị UBND TP nghiên cứu thay đổi cách làm trong PPP. Đó là chính quyền phải đưa ra nhu cầu trong các dự án và làm đề xuất dự án đàng hoàng, chất lượng để các nhà đầu tư cân nhắc đưa ra phương án cung cấp dịch vụ công cho người dân. Đồng thời, khi chính quyền có danh sách các dự án đề xuất làm thì phải phân chia theo nhóm và đối với mỗi nhóm phải có chuyên gia của chính quyền làm việc chung với chuyên gia của nhà đầu tư, doanh nghiệp cùng thảo luận để xác định cụ thể các nội dung của một hợp đồng PPP cho một dự án PPP, chứ không có một khung hợp đồng nào dùng chung cho tất cả các dự án, hợp đồng.  

Phát biểu tiếp thu và kết thúc hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Vĩnh Tuyến nhấn mạnh: Đầu tư theo hình thức PPP là một trong những phương thức đầu tư hết sức quan trọng và đã được triển khai rất hiệu quả tại TPHCM, đồng thời sẽ được tiếp tục triển khai trong thời gian tới. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cũng thẳng thắn nhận định rằng, TP gặp rất nhiều thách thức, khó khăn cần vượt qua. Đó là vấn đề thể chế pháp luật để hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư; sự chia sẻ rủi ro và thành công trong tất cả dự án giữa nhà nước và doanh nghiệp; tính minh bạch trong đấu thầu; việc huy động các nguồn lực đất đai, nhân lực không để thất thoát, lãng phí; chính sách ưu đãi của TP đối với doanh nghiệp; thái độ và trách nhiệm cụ thể của từng sở, ngành TP với đối tác… “TP tuyên bố việc triển khai hình thức PPP đảm bảo minh bạch, công khai và chia sẻ rủi ro, thành công đối với doanh nghiệp” - Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cam kết.