Phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam

Về dự án Luật Kiến trúc, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết, nhiều ý kiến đại biểu QH cho rằng cần bổ sung quy định có liên quan đến bảo tồn, phát huy giá trị kiến trúc truyền thống các dân tộc Việt Nam. Thường trực Ủy ban KH,CN&MT nhận thấy việc bổ sung quy định này là cần thiết. Tuy nhiên, dự thảo Luật không thể mô tả cụ thể nội dung bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc cũng như bản sắc văn hóa trong kiến trúc của từng dân tộc, bởi vì đây là những yếu tố hết sức đa dạng và phong phú. Do đó, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT đã bổ sung vào dự thảo Luật quy định về bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc theo hướng bổ sung một điều riêng về bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc bao gồm các đặc điểm, tính chất tiêu biểu và đặc trưng tạo nên một phong cách riêng của kiến trúc Việt Nam về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa nghệ thuật; phong tục tập quán sinh hoạt của địa phương; phương pháp kỹ thuật xây dựng và sử dụng vật liệu xây dựng. Đồng thời, quy định các địa phương có trách nhiệm cụ thể hóa các giá trị bản sắc văn hóa dân tộc trong Quy chế quản lý kiến trúc để bảo đảm khả thi, phù hợp với từng vùng, miền, địa phương do mình quản lý. Bổ sung quy định về bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc vào các nội dung có liên quan trong dự thảo Luật như nguyên tắc hoạt động kiến trúc, yêu cầu quản lý kiến trúc…

Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng cho rằng, nước ta có 54 dân tộc, mỗi dân tộc có một bản sắc văn hóa riêng mang hồn Việt trong kiến trúc của họ, do đó, cần ghi vào trong Luật Kiến trúc về bảo tồn kiến trúc cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Đã là kiến trúc không phải chỉ là cấu trúc mà còn là tác phẩm nghệ thuật, trong quá trình tôn tạo không phải cứ đi “nhặt nhạnh” mỗi thứ một tí vào trong một kiến trúc cụ thể. Bản sắc từng dân tộc phải giữ được nét văn hóa của mình.

Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển cũng cho rằng cần có quy định phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, hạn chế đưa văn hóa ngoại lai vào kiến trúc Viêt Nam. Tuy nhiên cần làm rõ thêm nội hàm văn hóa các dân tộc; cổ vũ, hướng dẫn để giữ gìn văn hóa dân tộc Việt Nam. Cần có quy chế quản lý kiến trúc và hội đồng kiến trúc quốc gia.

Băn khoăn về sách giáo khoa

Cho ý kiến về các vấn đề còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Giáo dục (sửa đổi), nội dung UBTVQH băn khoăn nhất là sách giáo khoa (SGK). Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Phùng Xuân Nhạ và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam báo cáo thêm về tinh thần Nghị quyết Trung ương, Nghị quyết QH. “Điều 31, về chương trình phổ thông, SGK quy định mỗi môn học có một hoặc một số SGK, thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK. Nghị quyết 88 QH ghi là cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương, không thể nói ban soạn thảo thoát ly quan điểm của Nghị quyết Trung ương”, Chủ tịch QH nói.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại phiên họp

Chỉ ra thực tế, Bộ GD&ĐT thực hiện biên soạn 1 bộ SGK, bộ sách này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các bộ sách do các tổ chức, cá nhân biên soạn. Còn việc lựa chọn sử dụng giảng dạy là việc lựa chọn của trường sau khi tham khảo ý kiến của phụ huynh, cha mẹ học sinh theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, Chủ tịch QH cho rằng quy định như vậy quá phức tạp.

Cho rằng có những môn học không thể có nhiều bộ sách, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân nêu ví dụ như môn lịch sử, có thể có câu chuyện minh họa, bổ sung nhưng lịch sử Việt Nam ai dám biên soạn khác hay không. Hay địa lý Việt Nam, núi non, sông ngòi, làm sao một môn học có nhiều sách giáo khoa được.

Chung mối băn khoăn, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho rằng luật không quy định cụ thể trách nhiệm, vai trò của Bộ GD&ĐT trong việc sử dụng SGK mà chỉ nói mỗi môn học có một hoặc nhiều bộ SGK. Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu đề nghị có một bộ sách chung, thống nhất của quốc gia. Còn có những bộ sách tham khảo về môn học đó thì có nhiều người tham gia biên soạn. Khi tham gia bộ sách chính thống thì không chỉ chuyên gia Bộ GD&ĐT mà mời chuyên gia, nhà khoa học bên ngoài.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình, Nghị quyết về đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT có nhiều thay đổi trong cách học, cách dạy. Quan trọng là chuyển từ giảng dạy kiến thức qua đánh giá, đào tạo năng lực cho học sinh, tác động đến phương thức giảng dạy phổ thông, chương trình giáo dục phổ thông là pháp lệnh, SGK là công cụ, tài liệu giảng dạy chứ không phải là duy nhất.

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, nội dung quan trọng là soạn chương trình giáo dục phổ thông và chương trình các môn học. Các chuyên gia thống nhất 80% trong toàn quốc, 20% là địa phương. SGK lần này sẽ cụ thể hóa chương trình có tính pháp lệnh thống nhất trong toàn quốc. Người dạy theo chương trình mới không nhất thiết bám chặt SGK, ngoài ra còn nhiều tài liệu khác để khuyến khích giáo viên đổi mới phương pháp vì mục đích chính của đổi mới lần này là đổi mới dạy và học. Bộ đang soạn thảo thông tư để ban hành hướng dẫn lựa chọn sách chứ không phải ai thích chọn thế nào thì chọn. Người tham gia biên soạn không phải nhà khoa học của Bộ mà đấu thầu các nhà khoa học trong cả nước để cho ra bộ sách chung chứ không phải bộ sách của Bộ.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định dù ai biên soạn SGK thì vẫn có Hội đồng quốc gia thẩm định và Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quyết định phê duyệt có cho sử dụng hay không và Bộ trưởng chịu trách nhiệm. Chỉ là trước đây có một quyển hay một bộ thì bây giờ có nhiều quyển, nhiều bộ, nhưng cuối cùng vẫn là Bộ trưởng ký quyết định phê duyệt. Phó Thủ tướng cũng đặt vấn đề về việc sử dụng SGK tiết kiệm, bởi với những người nông dân, người nghèo thì đây là một khoản chi rất đáng kể, cần “có cách nói cứng hơn về trách nhiệm của Bộ trưởng liên quan đến sử dụng SGK, làm sao sử dụng tiết kiệm sau này cho xã hội”.