Phân định rõ trách nhiệm của từng cơ quan ban, ngành

Phát biểu tại tọa đàm, Phó Chủ tịch HĐND TPHCM Huỳnh Thanh Nhân cho rằng, hiện nay, các quy định pháp lý về cấp giấy khai sinh, mã số định danh, và cư trú đã có nhưng vẫn còn nhiều điểm chưa đồng bộ. Một số quy trình còn phức tạp và gây khó khăn, đặc biệt khi thực hiện cho trẻ em không có giấy tờ chứng minh từ người thân hoặc không thể xác định được nguồn gốc, nơi cư trú.

Theo đồng chí Huỳnh Thanh Nhân, những thủ tục rườm rà và yêu cầu xác minh này làm gia tăng thời gian xử lý, ảnh hưởng đến quyền lợi của các em, dẫn đến tình trạng nhiều trẻ em và thanh thiếu niên vẫn chưa có đủ giấy tờ tùy thân cần thiết. “Mỗi trẻ em đều có quyền tiếp cận với các dịch vụ cơ bản như: giáo dục, y tế, và an sinh xã hội, nhưng để thực hiện các quyền này, các em cần có giấy tờ tùy thân hợp lệ. Việc cấp giấy khai sinh, mã số định danh, và thẻ căn cước là nền tảng để đảm bảo quyền bình đẳng cho các em, tránh tình trạng các em bị thiệt thòi trong tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản” - đồng chí Huỳnh Thanh Nhân nhấn mạnh.

Đồng chí Huỳnh Thanh Nhân mong muốn qua tọa đàm, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương có thể thảo luận và học hỏi những mô hình hiệu quả trong việc hỗ trợ nhóm trẻ em đặc biệt. Đồng thời, tìm kiếm giải pháp phù hợp để áp dụng tại TPHCM nhằm tạo ra các mô hình bền vững, hướng đến việc giảm bớt rào cản trong quy trình cấp giấy tờ cho các em.

Đồng chí Huỳnh Thanh Nhân phát biểu chào mừng

Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của cộng đồng trong việc giúp đỡ trẻ em và thanh thiếu niên có hoàn cảnh đặc biệt. Việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của xã hội sẽ giúp giảm thiểu tình trạng các em thiếu giấy tờ cần thiết, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh hơn.

Ngoài ra, nhiều trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt gặp phải các rào cản khi làm giấy tờ như thiếu giấy tờ chứng minh từ gia đình, thiếu giấy tờ xác minh nơi cư trú; Hệ thống thủ tục hiện hành thường yêu cầu giấy tờ từ cha mẹ hoặc người giám hộ, gây khó khăn cho trẻ em mồ côi, trẻ bị bỏ rơi, hoặc trẻ em di cư.

Đồng chí Huỳnh Thanh Nhân đề nghị điều chỉnh quy định, hướng đến một hệ thống pháp lý thống nhất và minh bạch hơn; cần phân tích liệu có thể triển khai giải pháp công nghệ giúp đẩy nhanh quy trình, như sử dụng dữ liệu điện tử, tự động hóa các bước xử lý để cải thiện hiệu quả công tác. Đồng thời, cần hỗ trợ ngày càng tăng, nguồn lực và nhân lực tại các cơ quan cấp giấy tờ đôi khi còn hạn chế. Điều này có thể làm chậm trễ tiến độ và gây bất lợi cho các em.

Để rút ngắn thời gian và giảm thiểu phiền hà trong thủ tục hành chính, đồng chí Huỳnh Thanh Nhân cần thảo luận về khả năng rút ngắn các bước xác minh, tinh giản hồ sơ yêu cầu, và áp dụng công nghệ số để tra cứu và lưu trữ thông tin, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các em. Đồng thời, cần có cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan chức năng. Việc kết nối dữ liệu liên ngành và đồng bộ hóa thông tin giữa các hệ thống sẽ giúp giảm thiểu sai sót trong thông tin của các em và đẩy nhanh quá trình xử lý hồ sơ. Đây là giải pháp có tính chiến lược để đạt được quản lý dân cư hiệu quả, đồng thời tránh tình trạng trùng lặp hồ sơ hoặc sai sót thông tin cá nhân.

Bên cạnh đó, cần đề xuất một lộ trình triển khai giải pháp, với những mục tiêu cụ thể theo từng giai đoạn, ví dụ như mục tiêu giảm 30% số lượng trẻ em chưa có giấy khai sinh trong vòng một năm. Lộ trình cụ thể này giúp các cơ quan nhà nước có thể tập trung nguồn lực và đo lường được tiến độ.

Để đạt được các mục tiêu đã đề ra, đồng chí Huỳnh Thanh Nhân cho rằng cần phân định rõ trách nhiệm của từng cơ quan ban, ngành trong việc cấp giấy tờ cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, từ các sở ban ngành TP, chính quyền địa phương đến các tổ chức xã hội và đoàn thể hỗ trợ. Đồng thời, tọa đàm cũng mong muốn lắng nghe ý kiến đóng góp từ các chuyên gia trong lĩnh vực pháp lý, các cán bộ làm công tác an sinh, và các tổ chức bảo vệ quyền trẻ em đạt được kết quả thiết thực, qua đó giúp TPHCM xây dựng cơ chế hỗ trợ hiệu quả và toàn diện hơn.

Rà soát, xem xét, giải quyết cụ thể các trường hợp

Báo cáo tại tọa đàm, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TPHCM Cao Thanh Bình cho rằng,  thời gian qua, TP quan tâm, đảm bảo thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục và thực hiện quyền trẻ em; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp; đáp ứng yêu cầu trong công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em của TP.

Đồng chí Cao Thanh Bình báo cáo đề dẫn tại tọa đàm

Theo đồng chí Cao Thanh Bình, tọa đàm là sự kiện để các sở, ngành và chính quyền địa phương tổ chức rà soát, xem xét, giải quyết cụ thể các trường hợp cấp giấy khai sinh, mã số định danh, đăng ký thường trú, căn cước công dân/căn cước cho các nhóm trẻ em, thanh thiếu niên có hoàn cảnh đặc biệt và nguy cơ trong các cơ sở trợ giúp trẻ em, lớp học tình thương trên địa bàn TP.

Bên cạnh đó, tọa đàm là sự kiện khoa học, vừa là diễn đàn trao đổi để các nhà lãnh đạo, quản lý; các nhà khoa học; những người đã và đang trực tiếp làm việc trong lĩnh vực tư pháp, hộ tịch, bảo trợ xã hội, thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cùng nghiên cứu, thảo luận, chia sẻ kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm thực tiễn về các lĩnh vực cụ thể.

Theo đồng chí Cao Thanh Bình, sự kiện này sẽ giúp nâng cao trách nhiệm của các sở, ngành và địa phương trong công tác chăm lo cho người có hoàn cảnh đặc biệt trên địa bàn TP, đảm bảo 100% công dân có thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của công dân, đưa Đề án 06/CP gần hơn với thực tế và đời sống của nhân dân nhất là các trường hợp là các nhóm trẻ em, thanh niên (16 - 18 tuổi) có hoàn cảnh đặc biệt và nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt trên địa bàn TP.

Do vậy, đồng chí Cao Thanh Bình mong muốn các đại biểu cần tập trung thảo luận về các nguyên nhân cơ bản dẫn đến việc trẻ em, thanh niên (16 - 18 tuổi) chưa có đầy đủ các loại giấy tờ tùy thân; các vấn đề cơ bản đã và đang ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các trẻ em, thanh niên (16 - 18 tuổi) khi chưa có đầy đủ các loại giấy tờ tùy thân giấy khai sinh, số định danh cá nhân, đăng ký cư trú và căn cước công dân; vai trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc cấp Giấy khai sinh, mã số định danh, đăng ký cư trú và căn cước công dân đối với các nhóm trẻ em, thanh niên (16 - 18 tuổi) có hoàn cảnh đặc biệt và nguy cơ trong các cơ sở trợ giúp trẻ em, lớp học tình thương trên địa bàn TP; giải pháp cấp giấy khai sinh, mã số định danh, đăng ký cư trú và căn cước công dân đối với các nhóm trẻ em, thanh niên (16 - 18 tuổi) có hoàn cảnh đặc biệt và nguy cơ trong các cơ sở trợ giúp trẻ em, lớp học tình thương trên địa bàn TP trong thời gian tới; vai trò của đoàn viên công đoàn trong tham gia thực hiện các nhiệm vụ hỗ trợ thủ tục pháp lý cho các nhóm trẻ em và thanh niên…