Báo cáo tại phiên họp về nội dung thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thị Thúy Ngần nêu rõ kết quả đạt được cũng như những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện của các cơ quan liên quan tới 21 lĩnh vực (bao gồm: kế hoạch và đầu tư; tài chính; ngân hàng; công thương; nông nghiệp và phát triển nông thôn; giao thông vận tải; xây dựng; tài nguyên và môi trường; thông tin và truyền thông; lao động, thương binh và xã hội; văn hóa, thể thao và du lịch; khoa học và công nghệ; giáo dục và đào tạo; y tế; nội vụ; thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp; an ninh, trật tự, an toàn xã hội…)
Đáng chú ý, về lĩnh vực ngân hàng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thị Thúy Ngần cho biết, các nội dung yêu cầu tại Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 62/2022/QH15 cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ. Trong đó, xử lý có hiệu quả vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các tổ chức tín dụng. Kết quả xử lý nợ xấu đạt kết quả tích cực. Tín dụng tăng trưởng khá hợp lý, chất lượng tín dụng được cải thiện. Tuy nhiên, việc hoàn thiện pháp luật về cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu còn chậm. Thiếu chính sách ưu đãi, khuyến khích nhà đầu tư tham gia xử lý tài sản bảo đảm và mua bán nợ xấu. Việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc đối với ngân hàng yếu kém còn gặp nhiều khó khăn…
Đối với lĩnh vực tài chính (được yêu cầu thực hiện tại Nghị quyết 134/2020/QH14, Nghị quyết số 62/2022/QH15 và Nghị quyết số 74/2022/QH15), báo cáo đánh giá, việc cân đối ngân sách nhà nước được bảo đảm; kỷ luật, kỷ cương tài chính, quản lý tài sản công được nâng cao; nợ công trong mức cho phép. Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có nhiều chuyển biến. Việc kịp thời giảm thuế giá trị gia tăng đã giúp người dân bớt gánh nặng chi phí, khuyến khích tiêu dùng, kích cầu kinh tế; việc cải cách quy trình, thủ tục lĩnh vực thuế được quan tâm. Tuy nhiên, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn chậm. Tình trạng vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công diễn ra khá phổ biến. Việc chấn chỉnh, khắc phục tồn tại, hạn chế về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn chưa kịp thời, chưa nghiêm. Hệ thống pháp luật về thuế chậm được sửa đổi.
Đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo, báo cáo nêu rõ, cơ chế, chính sách đẩy mạnh đầu tư, xã hội hóa, đổi mới tuyển sinh đại học, đẩy mạnh tự chủ đại học được triển khai. Công tác quy hoạch, sắp xếp mạng lưới trường, lớp, đầu tư cơ sở vật chất tiếp tục được quan tâm. Quy trình tổ chức kỳ thi trung học phổ thông quốc gia ngày càng chặt chẽ, minh bạch, khách quan, giảm tốn kém, tiêu cực. Tuy nhiên, việc bảo đảm các quy chuẩn về đội ngũ, cơ sở vật chất, trường, lớp giáo dục mầm non vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ cấu đội ngũ giáo viên phổ thông chưa cân đối giữa các môn học trong cùng một cấp học và giữa các vùng miền; việc tuyển dụng giáo viên gặp nhiều khó khăn. Việc biên soạn, cung ứng, phát hành sách giáo khoa còn nhiều bất cập. Việc thực hiện tự chủ đại học còn gặp nhiều khó khăn…
Cho ý kiến tại phiên họp, các ý kiến thành viên UBTVQH đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao… trong quá trình thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn thời gian qua. Các nghị quyết của Quốc hội đã giao khối lượng công việc rất lớn, nhưng đã được Chính phủ, các bộ, ngành cơ bản triển khai thực hiện, tạo được sự chuyển biến tích cực trong các lĩnh vực.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới băn khoăn, hiện nay còn tình trạng sở hữu chéo không và điều này có tác động đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế hiện nay hay không? Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, sở hữu chéo đã được kiểm soát tốt, vi phạm đã xử lý, nhưng cơ chế để xử lý dứt điểm các cổ đông lớn thao túng, chi phối hoạt động ngân hàng còn nhiều ý kiến khác nhau…
Quan tâm đến vấn đề tự chủ đại học, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, hai năm nay các trường đại học không được tăng học phí, trong khi chi thường xuyên cho các trường đã cắt giảm. Nếu để lâu không giải quyết bài toán tài chính cho các trường đại học sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo đại học, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nhân lực chất lượng cao, do đó Chính phủ phải quan tâm chỉ đạo thêm về vấn đề này.
Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang thẳng thắn thừa nhận, chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện các lĩnh vực được nêu trong nghị quyết về giám sát chuyên đề, nghị quyết về chất vấn của Quốc hội thời gian vừa qua. “Nhận xét chung các vấn đề này có ba chữ “chậm”, “nợ”, “sót”, Chính phủ sẽ hết sức lưu ý khắc phục những nội dung còn tồn tại,…” - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết. Thời gian tới, Chính phủ sẽ tập trung tháo gỡ những vướng mắc chủ yếu thuộc về thẩm quyền của Chính phủ và các bộ ngành; tập trung nới lỏng tiếp cận tín dụng để các tổ chức, cá nhân tiếp cận nguồn vốn cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh; tiếp tục đẩy mạnh giải ngân đầu tư công; đẩy mạnh công tác lập và xây dựng quy hoạch…
Toàn cảnh phiên họpKết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, qua thực tiễn công tác chỉ đạo của Chính phủ, qua báo cáo, các ý kiến thảo luận tại phiên họp cho thấy, còn một số vấn đề cần quan tâm: một số lĩnh vực chưa triển khai đầy đủ theo yêu cầu của Quốc hội, có lĩnh vực chậm thời gian, tiến độ, kết quả chuyển biến trên thực tế còn chậm. UBTVQH đề nghị Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, các bộ ngành có liên quan,… khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu, rà soát, bổ sung hoàn thiện báo cáo trước ngày 26/9. Các báo cáo thẩm tra, báo cáo tổng hợp cần đánh giá khách quan, toàn diện làm rõ kết quả đạt được, mặt tồn tại, hạn chế; rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân để làm cơ sở cho Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV.
Trước đó, mở đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, vào đêm ngày 12 rạng sáng ngày 13/9/2023 vừa qua, vụ cháy chung cư mini ngõ 29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân, TP Hà Nội đã làm 56 nạn nhân thiệt mạng và tại Lào Cai, do lũ cuốn, sạt lở đất đã làm 6 người thiệt mạng. Để tưởng nhớ các nạn nhân, UBTVQH và các đại biểu đã dành phút mặc niệm trước khi bắt đầu phiên họp.