Trình bày tờ trình dự án Luật, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng không tổ chức TAND cấp cao, TAND cấp huyện; thành lập TAND khu vực; chuyển các TAND sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong TAND khu vực.

Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống Tòa án gồm: TAND tối cao; TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; TAND khu vực.

Cùng với đó bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị. Bổ sung quy định trong cơ cấu tổ chức của TAND tối cao có các Tòa phúc thẩm TAND tối cao và giao UBTVQH quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa phúc thẩm TAND theo đề nghị của Chánh án TAND tối cao.

TAND tối cao cũng đề nghị tăng số lượng Thẩm phán TAND tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27 người để đảm bảo đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm tăng thêm từ TAND cấp cao chuyển về để đáp ứng chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội.

Đối với TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về nhiệm vụ xét xử sơ thẩm của TAND cấp tỉnh theo hướng TAND cấp tỉnh sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật.

Bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo quy định của luật.

Sửa đổi, bổ sung quy định về cơ cấu tổ chức của TAND cấp tỉnh theo hướng gồm Ủy ban Thẩm phán, các Tòa chuyên trách, bộ máy giúp việc; đồng thời, giao Chánh án TAND tối cao quyết định thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy giúp việc của TAND cấp tỉnh.

Bên cạnh đó, cơ cấu lại các TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương thành TAND khu vực. Sửa đổi, bổ sung quy định về cơ cấu tổ chức của TAND khu vực theo hướng bổ sung quy định tại một số TAND khu vực thành lập Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ, phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa chuyên trách này do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định…

Nêu quan điểm thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Luật.

Về tổ chức TAND, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành dự thảo Luật quy định hệ thống tổ chức TAND gồm TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh, TAND khu vực. (Các Tòa án quân sự được giữ nguyên theo Luật hiện hành). Kết thúc hoạt động của TAND cấp cao và TAND cấp huyện.

Thảo luận tại phiên họp, đa số ý kiến nhất trí cao với sự cần thiết ban hành luật nhằm kịp thời thể chể hóa chủ trương của Đảng về tiếp tục sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó có TAND; tán thành với đề xuất của TAND tối cao về xây dựng, ban hành Luật này theo thủ tục rút gọn.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày tờ trình

Ngoài ra, các đại biểu cũng tập trung góp ý hoàn thiện dự thảo Luật liên quan tới quy định về điều kiện bổ nhiệm Thẩm phán TAND Tối cao, phương án xử lý điều khoản chuyển tiếp; về sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của luật liên quan...

Qua thảo luận, UBTVQH tán thành tổ chức TAND có 3 cấp và thẩm quyền của từng tòa án; ủng hộ hướng tăng số lượng Thẩm phán TAND tối cao sau khi có sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền, cũng như việc thành lập các tòa án chuyên trách…