Một điểm đáng chú ý trong dự án Luật trình Quốc hội lần này là bổ sung quy định về quản lý trật tự xây dựng. Theo đó, dự thảo Luật quy định việc thi công xây dựng công trình phải phù hợp quy hoạch xây dựng, tuân thủ thiết kế xây dựng, giấy phép được cấp (nếu có) và phải được quản lý để bảo đảm trật tự xây dựng. Cơ quan quản lý trật tự xây dựng là cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng, theo phân cấp có trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát các nội dung theo quy định.

Các đại biểu cho rằng cần quy định rõ trường hợp dự án, công trình được miễn giấy phép xây dựng để tránh bị lạm dụng, buông lỏng quản lý; rà soát, bổ sung quy định xử lý vi phạm trật tự xây dựng và thực hiện nghiêm kỷ cương trong quá trình tổ chức triển khai; có quy định về ưu tiên ứng dụng nguồn lực khoa học - công nghệ trong quản lý trật tự xây dựng.

Theo đại biểu Lê Quang Trí (Tiền Giang), thời gian qua, có rất nhiều công trình vi phạm trật tự đô thị, công trình xây dựng không phép, sai giấy phép xây dựng, sai thiết kế, vượt số tầng cho phép trong thành phố, thị xã... Nhiều công trình xây dựng không phép trên đất nông nghiệp ở các huyện vùng ven các thành phố, đô thị. Nguyên nhân chính là do công tác kiểm tra, giám sát của lực lượng chức năng còn buông lỏng. Bên cạnh đó, người dân còn gặp khó khăn trong thực hiện các thủ tục về nhà đất... Để giải quyết khó khăn này, các cơ quan nhà nước cần ứng dụng khoa học - công nghệ trong quản lý, thu nhận, xử lý; ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý xây dựng.

Đặt vấn đề thời gian qua, vi phạm trật tự xây dựng tràn lan, phổ biến nhưng không biết quy trách nhiệm cho ai, kẽ hở trách nhiệm này của UBND tại địa phương hay thanh tra xây dựng, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, cần phải quy định rõ trách nhiệm trong quản lý xây dựng từ cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương đến chủ đầu tư. Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, trách nhiệm trong quản lý trật tự xây dựng phải là cơ quan chính quyền ở địa phương. Còn cơ quan Thanh tra xây dựng khi phát hiện sai phạm thì vào cuộc; nếu để sai phạm tiếp tục xảy ra, không xử lý được thì cũng phải quy trách nhiệm cho cơ quan thanh tra và chế tài xử lý vi phạm phải nghiêm minh mới đủ sức răn đe.

Góp ý về nguyên tắc cơ bản trong hoạt động đầu tư xây dựng, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đề nghị bổ sung quy định đảm bảo tuyệt đối công tác phòng cháy, chữa cháy, không để các sự cố xảy ra, đặc biệt các khu chung cư cao tầng đã được phê duyệt, hoàn thiện và đưa vào sử dụng cần rà soát, bổ sung, hạn chế cháy nổ. Với các dự án mới, tùy theo từng công trình, nên khuyến khích có khu đỗ, đậu xe riêng, đặc biệt với khu chung cư cao tầng không quy hoạch bãi đỗ xe ở tầng ngầm.

Đại biểu Lê Quang Trí

Đánh giá Luật Xây dựng đụng chạm tới nhiều lợi ích: lợi ích quốc gia, lợi ích của các nhà doanh nghiệp kinh doanh trong ngành xây dựng, lợi ích của nhân dân... đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cho rằng, vấn đề quan trọng nhất của luật này là phải hài hòa các lợi ích đó, trong đó có cả lợi ích của các cơ quan quản lý nhà nước. Cơ quan quản lý nhà nước muốn làm luật theo hướng để thuận tiện cho việc quản lý của mình và về lý thuyết, lợi ích của cơ quan quản lý nhà nước phải đồng nhất với các lợi ích trên. “Các giới kinh doanh bất động sản, trong đó đó có Hiệp hội Bất động sản TPHCM đã có nhiều kiến nghị tương đối toàn diện góp ý vào dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng, vì vậy Ban soạn thảo nghiên cứu kỹ, đây chính là đối tượng chịu tác động trực tiếp và ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương” – đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng cho rằng một nguyên tắc đặt ra đối với dự thảo luật là phải mang tính ổn định lâu dài, bảo đảm hiệu quả. Vì vậy, không vội vã trong sửa luật, phải tham khảo, cân nhắc kỹ lưỡng, nhất là trong điều kiện công nghệ cao và tình hình biến đổi khí hậu như hiện nay. Đại biểu cũng lưu ý cần quy định một cách nghiêm khắc về phòng cháy, chữa cháy, phải tiền kiểm, hậu kiểm cho chu đáo, nếu không đạt yêu cầu thì không cho xây dựng.