Học công nghệ ở tuổi xế chiều

Ở tuổi gần 70, Đại tá Nguyễn Ngọc Thám vẫn miệt mài ngồi bên bàn làm việc, cẩn thận rà soát từng tập hồ sơ của Chi bộ khu phố 20, phường Minh Phụng (TPHCM). Trên chiếc bàn gỗ, bên tách trà còn bốc hơi ấm là chiếc máy tính bảng mà Đảng ủy phường Minh Phụng vừa cấp. Ông mở máy tính bảng một cách nhanh nhẹn, lật qua từng trang tài liệu điện tử, thao tác thuần thục và rất tự tin.

Sinh năm 1956, nhập ngũ năm 1974, Nguyễn Ngọc Thám khi ấy là chàng trai trẻ từ miền Bắc hành quân cấp tốc vào Nam đúng vào giai đoạn quyết định của cuộc Tổng tiến công mùa Xuân 1975. Ông được bổ sung vào lực lượng đặc công, hành quân xuyên Trường Sơn, rồi được biên chế vào Tiểu đoàn Đặc công Gia Định 4, trực tiếp tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh. Sau ngày đất nước thống nhất, ông tiếp tục ở lại quân đội, được đào tạo, rồi trở thành giảng viên, Phó Hiệu trưởng Trường Quân sự Bộ Tư lệnh TPHCM.

Tháng 7/2012, Đại tá Nguyễn Ngọc Thám nhận quyết định nghỉ hưu. Vài ngày sau, Đảng ủy phường mời ông làm bí thư chi bộ khu phố. Từ đó, ông bước tiếp một hành trình cống hiến khác. 5 năm làm bí thư chi bộ, rồi 8 năm 3 tháng làm Chủ tịch Hội Cựu chiến binh quận 11 (trước khi sắp xếp đơn vị hành chính), ông nghỉ công tác vào tháng 6/2025. Ngay sau đó, ông được mời làm Bí thư Chi bộ khu phố 20.

Ông nói: “Tôi coi như chưa có ngày nào thực sự nghỉ cả”. Nhưng đó không phải lời than vãn, mà là niềm tự hào của người lính coi việc phục vụ tổ chức như một lẽ sống. Ông bảo mình không rành máy tính như lớp trẻ, nhưng từng được đào tạo trong quân đội nên tư duy tiếp cận cái mới vẫn rất nhanh.

Từ khi phường triển khai sổ tay đảng viên điện tử, họp hành, thông báo, văn bản qua Zalo, ông đều làm được và còn làm… rất đều tay. Nhìn ông lướt màn hình, mở tài liệu, ghi chú họp chi bộ trên máy tính bảng, người đối diện thấy hình ảnh người cựu chiến binh đang hòa cùng nhịp chuyển đổi số của địa phương. “Đảng viên thì không có nghỉ hưu, đã là người lính Cụ Hồ thì phải chiến đấu đến hơi thở cuối cùng”, câu nói ấy vừa là triết lý sống, vừa là động lực giúp Đại tá Nguyễn Ngọc Thám tiếp tục học cái mới, làm việc mới, dù tuổi đã cao.

“Giữ lửa” trong từng phong trào cơ sở

Ông Lê Tiến Sơn, 68 tuổi, Trưởng Ban Kiểm tra, Hội Cựu chiến binh phường Thủ Dầu Một (TPHCM), là một trong những gương mặt tiêu biểu cho sự nhiệt huyết và tinh thần “nói được, làm được” của người lính Cụ Hồ trong thời bình. Trước khi địa bàn sáp nhập và chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, ông Sơn là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh phường Chánh Nghĩa, người đã khởi xướng nhiều mô hình hoạt động được đánh giá cao. Ông là “đầu tàu” của hàng loạt phong trào: mô hình “3/1” hỗ trợ cảm hóa, giúp người lầm lỗi tái hòa nhập cộng đồng; mô hình “Gần cơ sở, hiểu hội viên”... Với mô hình nào, ông cũng dành thời gian theo sát, mong muốn mỗi việc làm đều mang lại hiệu quả thực chất.

Ông Sơn được nhớ đến không chỉ ở sự quyết liệt mà còn ở sự nhạy bén với công nghệ, điều vốn không dễ với những người ở tuổi gần “thất thập cổ lai hy”. Từ thời còn học Đại học Nông nghiệp Hà Nội, rồi làm việc tại Viện Nghiên cứu Công nghiệp (Bộ Nông nghiệp), Viện Mía đường, đến Nhà máy Đường Bình Dương, ông đã quen với việc tự học, tự mày mò ứng dụng công nghệ phục vụ chuyên môn.

Những kỹ năng ấy theo ông đến tận hôm nay. Về hưu, tham gia công tác Hội Cựu chiến binh, ông sử dụng thành thạo máy tính, phần mềm trình chiếu, thậm chí còn dùng cả trí tuệ nhân tạo để soạn thảo báo cáo. Nhiều hội viên lớn tuổi trong phường còn lúng túng với điện thoại thông minh đã được ông Sơn kiên nhẫn hướng dẫn. Ông quan niệm, khi hội viên nắm bắt được công nghệ, việc triển khai chuyển đổi số trong công tác hội sẽ thuận lợi hơn.

Với ông Lê Tiến Sơn hay nhiều cựu chiến binh vẫn đang cống hiến ở cơ sở hôm nay, tinh thần người lính Cụ Hồ không nằm ở quá khứ chiến đấu, mà ở chính sự đổi mới mỗi ngày để công việc tốt hơn.

Làm kinh tế biển bằng tư duy công nghệ

Rời quân ngũ sau những năm tháng rèn luyện trong môi trường kỷ luật thép, cựu chiến binh Đào Quốc Tuấn (67 tuổi, phường Phước Thắng, TPHCM) mang theo tinh thần của người lính để bước vào thương trường. Ông theo hướng đi ít ai dám chọn là xây dựng doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cá đục Tứ Hải tại Vũng Tàu. Từ một mặt hàng bình dị, ông tạo dựng ngành hàng có giá trị cao, gắn với kinh tế biển địa phương.

Trong cộng đồng cựu chiến binh khu vực biển, ông được xem là “thủ lĩnh làm kinh tế”. Tứ Hải hiện chiếm hơn 50% sản lượng và hơn 60% kim ngạch xuất khẩu cá đục của Việt Nam, đạt bình quân trên 20 triệu USD mỗi năm. Điều làm nên dấu ấn của Tứ Hải chính là công nghệ. Doanh nghiệp sử dụng hệ thống máy phân size Nhật Bản với độ lệch chỉ 1 gram; và 3 dây chuyền fillet hoạt động 24/24 giờ, mỗi máy thay thế 10-15 lao động. Nhờ đó, công suất tăng mạnh, từ 6-10 tấn nguyên liệu/ngày; sản lượng thành phẩm tăng gấp 3-4 lần.

Ở tuổi nhiều người chọn an nhàn, cựu chiến binh Đào Quốc Tuấn vẫn bền bỉ bên những dây chuyền mới và những tiêu chuẩn ngày càng khắt khe. Câu chuyện của ông cho thấy, khi tinh thần người lính đi cùng tư duy công nghệ, con đường hội nhập có thể được mở ra một cách vững chắc.