TPHCM là trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại lớn nhất cả nước, là động lực, đầu tàu, “dẫn dắt của vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, là cửa ngõ quan trọng kết nối với khu vực và thế giới”[1]. Với tầm quan trọng đó, Đảng đặc biệt quan tâm đến việc thúc đẩy TPHCM phát triển với nhiều nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10/8/2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM đến năm 2020. Đặc biệt, sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW, để tiếp tục phát huy vai trò động lực, đầu tàu của TPHCM, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Các nghị quyết xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển TPHCM trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Một trong những nội dung quan trọng được xác định trong Nghị quyết là “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”. Cụ thể là: Tăng cường, kiên quyết, kiên trì công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị về mọi mặt; đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đề cao trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu các cấp; xây dựng tổ chức cơ sở đảng phù hợp với mô hình đô thị; chú trọng công tác phát triển đảng viên và nâng cao chất lượng đảng viên; thường xuyên rà soát, sàng lọc và kiên quyết đưa đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng.
Đồng thời, tiếp tục xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo, quản lý của các cấp uỷ, chính quyền; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ. Chăm lo quy hoạch, đào tạo, phát triển đội ngũ cán bộ kế thừa; tạo môi trường thuận lợi và khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát của Hội đồng nhân dân, tăng cường sự phối hợp giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân với kiểm tra, giám sát của Đảng, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và giám sát của Nhân dân. Chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra và kiểm soát quyền lực; quyết liệt cải cách thủ tục hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số, tạo chuyển biến căn bản về cải thiện môi trường đầu tư, đưa Thành phố trở lại nhóm dẫn đầu các chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh.
Đổi mới, nâng cao nhận thức và hiệu quả công tác dân vận trong tình hình mới; thực hiện tốt chính sách tôn giáo, dân tộc. Tập trung giải quyết những vụ việc, khiếu nại, khiếu kiện tồn đọng, phức tạp kéo dài; chú trọng công tác tiếp công dân, giải quyết đúng đắn, kịp thời nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, nhất là những vấn đề bức xúc được dư luận xã hội quan tâm để tạo sự đồng thuận, thống nhất, góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với Đảng và chế độ.
Việc xác định đúng các nội dung Đảng lãnh đạo TPHCM phát triển là điều kiện để toàn Đảng phát huy mọi nguồn lực xã hội tổ chức thực hiện với các phương thức phù hợp, hiệu quả, trong đó tuyên truyền là một trong những phương thức lãnh đạo quan trọng, có tác động sâu rộng trong toàn xã hội. Công tác tuyên truyền, định hướng tư tưởng là một nội dung hoạt động của báo chí nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển TPHCM hiện nay. Nhận thức đầy đủ vai trò của báo chí trong công tác tuyên truyền, Thành ủy TPHCM đã lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của các cơ quan báo chí, xuất bản, chú trọng đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Qua đó, báo chí đã phát huy tốt vai trò trong việc tuyên truyền, định hướng tư tưởng, hành động, góp phần thực hiện có hiệu quả các nghị quyết của Đảng và Nhà nước về phát triển TPHCM. Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW, kết quả hoạt động của báo chí thể hiện ở việc kịp thời thông tin về các đợt sinh hoạt chính trị lớn của đất nước và thành phố, về gương người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến; phản bác các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc; góp phần tích cực vào công tác phòng, chống tham nhũng và đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Hoạt động xuất bản thúc đẩy phát triển văn hóa đọc, góp phần tích cực vào việc bảo vệ và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc[2]. Hoạt động của báo chí đã góp phần quan trọng vào công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đấu tranh phòng, chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến” “tự chuyển hóa”, góp phần ổn định tư tưởng chính trị, tạo niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, tạo sự thống nhất nội bộ và đồng thuận xã hội.
Hiện nay, để góp phần thực hiện các nghị quyết của Đảng, Nhà nước về phát triển TPHCM trên lĩnh vực xây dựng Đảng và hệ thống chính trị theo tinh thần Nghị quyết số 31-NQ/TW, cần phát huy vai trò của báo chí trong công tác tuyên truyền, định hướng tư tưởng của báo chí với các giải pháp cụ thể sau:
Một là, cần bảo đảm sự lãnh đạo của Thành ủy, các cấp ủy đảng đối với báo chí. Giữ vững sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí là một nguyên tắc quyết định đến chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng của Đảng. Vì vậy, các cấp ủy cần lãnh đạo và sử dụng hiệu quả công cụ báo chí trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Hiện nay, báo chí TPHCM rất đa dạng với 29 đơn vị báo chí ở các loại hình khác nhau. Thành ủy, các cấp ủy đảng trong các cơ quan báo chí cần xác định đúng, đủ, sát nội dung lãnh đạo đối với báo chí trên lĩnh vực xây dựng Đảng. Cần tập trung tuyên truyền nội dung các nghị quyết của Đảng, của cấp ủy địa phương về công tác xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; thực tiễn công tác xây dựng Đảng bộ, chính quyền và hệ thống chính trị Thành phố; xây dựng đội ngũ nhà báo chuyên nghiệp, “bút sắc”, “lòng trong”, “trí sáng”; Phát huy vai trò người đứng đầu các cơ quan báo chí.
Hai là, báo chí cần đi trước, mở đường định hướng nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân TPHCM. Các nhà báo phải tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong công tác tuyên truyền. Nội dung tuyên truyền của báo chí góp phần thực hiện các nghị quyết về phát triển Thành phố trên lĩnh vực xây dựng Đảng cần gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và những giá trị truyền thống dân tộc. Đặc biệt, để góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm, sai trái, thù địch, báo chí cần tích cực truyền bá hệ tư tưởng của Đảng, những giá trị của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần được kế thừa, bổ sung và phát triển; những thành tựu và mục tiêu phát triển của đất nước, của TPHCM,… góp phần nâng cao nhận thức chính trị của nhân dân từ đó tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động, đóng góp vào việc phát triển Thành phố theo tinh thần Nghị quyết số 31-NQ/TW.
Các phóng viên, nhà báo tác nghiệp. (Ảnh: Thanhuytphcm.vn)Ba là, đổi mới cách tuyên truyền trên các loại hình báo chí. Hiện nay TPHCM đã thực hiện việc sắp xếp các cơ quan báo chí tinh gọn, hoạt động hiệu quả. Mỗi cơ quan báo chí có thế mạnh riêng, cần được phát huy trong công tác xây dựng Đảng bộ, chính quyền và hệ thống chính trị Thành phố. Vì vậy, để khắc phục tình trạng trùng lắp nội dung tuyên truyền, định hướng nhận thức của các cơ quan báo chí, cần đổi mới cách tuyên truyền trên các loại hình báo chí của TPHCM. Đối với các cơ quan báo chí thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố, cần tập trung tuyên truyền về hoạt động và kết quả xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, gắn với phục vụ nhân dân. Đối với các cơ quan báo chí thuộc Thành ủy TPHCM, cần xây dựng các chuyên mục gắn liền với kết quả hoạt động của các cấp ủy với các hình thức: phóng sự, gương điển hình trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; về phòng, chống tham nhũng; video clip; về kết quả giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội trong điều kiện mô hình chính quyền đô thị TPHCM…
Bốn là, báo chí tiếp tục tham gia đấu tranh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ quan trọng, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy, tổ chức đảng. Đội ngũ nhà báo cần lăn xả vào những nơi khó khăn để có thông tin nhanh nhất, kịp thời nhất, góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Năm là, báo chí Thành phố phải nắm bắt tình hình tư tưởng, nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, kịp thời phản ánh những khó khăn, vướng mắc liên quan đến hoạt động của các cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị và thực tiễn đời sống của nhân dân trong quá trình thực hiện các nghị quyết phát triển Thành phố. Việc thực hiện các nghị quyết về phát triển Thành phố, nhất là những nội dung thí điểm, bên cạnh những mặt tích cực, tạo sự phấn khởi cho Thành phố, có thể sẽ nảy sinh những khó khăn, vướng mắc. Vì vậy, báo chí cần chủ động, phản ánh đầy đủ thực tiễn việc thực hiện các nghị quyết về phát triển Thành phố, giúp cho Đảng và Nhà nước sớm nắm bắt tình hình để có chỉ đạo kịp thời tháo gỡ.
Như vậy, thực tiễn phát triển TPHCM hơn 10 năm qua cho thấy, để Thành phố giữ vững vị thế, vai trò đầu tàu của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, cần phải thực hiện một hệ thống giải pháp, trong đó có giải pháp phát huy vai trò của báo chí trong công tác tuyên truyền, định hướng tư tưởng. Hoạt động của báo chí trên lĩnh vực xây dựng Đảng và hệ thống chính trị không chỉ giúp cấp ủy, tổ chức đảng nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với Đảng và Nhà nước mà còn kịp thời cung cấp thông tin cho các tầng lớp nhân dân về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, tạo sự tin tưởng, đồng thuận trong nhân dân, góp phần thực hiện có hiệu quả các nghị quyết phát triển Thành phố trong từng giai đoạn.
TS Nguyễn Thị Thảo
Học viện Chính trị khu vực II
-----------
[1] Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
[2] Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, Báo cáo số 331-BC/TU ngày 04/10/2022 về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020; phương hướng, nhiệm vụ phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.