Thảo luận về nội dung này, hầu hết ý kiến các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tán thành với báo cáo giám sát do Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường trình bày. Các ý kiến ĐBQH cho rằng, việc Quốc hội giám sát tối cao chuyên đề này đã có tác động làm chuyển biến về nhiều mặt cả nhận thức và thực tiễn đối với các cấp, các ngành và tầng lớp nhân dân. Các ĐBQH cũng đóng góp thêm nhiều vấn đề xung quanh lĩnh vực này.

ĐB Thạch Phước Bình (Trà Vinh) quan tâm đến tình trạng sinh viên ra trường đi làm trái ngành, giáo viên nghỉ việc là hồi chuông báo động về lãng phí nhân lực ở môi trường giáo dục gia đình, doanh nghiệp, xã hội, thậm chí còn cho thấy có sự lãng phí về niềm tin yêu với nghề nghiệp. Do đó, ĐB đề nghị bổ sung vào dự thảo nghị quyết của Quốc hội nội dung yêu cầu Chính phủ, bộ ngành cần tổng kết, đánh giá rõ hơn các nguyên nhân chủ quan dẫn đến bất cập, hạn chế và khó khăn có cơ sở đề xuất các giải pháp cụ thể để khắc phục sớm, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong dài hạn, dài nhất là ba năm còn lại của Đại hội XIII của Đảng.

ĐBQH dự thảo luận ngày 31/10

ĐB Thạch Phước Bình cũng đề nghị quan tâm chú ý bổ sung nhóm giải pháp khắc phục tình trạng đối tượng phạm tội gây thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước rồi bỏ trốn. Người phạm tội bỏ trốn trước hết là gây khó khăn trong việc giải quyết vụ án, người phạm tội không bị trừng phạt và những tài sản bị thất thoát do tham nhũng do phạm tội mà có không thể thu hồi được.

ĐB Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) cho rằng, lãng phí nguồn nhân lực là lãng phí lớn nhất. Nước ta có lực lượng lao động đông đảo, đang ở vào thời kỳ dân số vàng, có nhiều tiềm năng phát triển, tuy nhiên nút thắt là ở chất lượng lao động chưa cao, nếu không có chính sách tận dụng thời kỳ dân số vàng, sẽ là lãng phí rất lớn cho cơ hội phát triển. 

Trong khi đó, ĐB Chau Chắc (An Giang), ĐB Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) cho rằng, quản lý đất đai ở nhiều nơi còn nỏng lẻo, gây lãng phí. Nhiều nơi trên cả nước còn tình trạng thiếu đất sản xuất, trong khi đó tình trạng lãng phí trong quản lý, sử dụng, khai thác đất đai vẫn còn tồn tại như dự án treo chậm tiến độ, sai phạm. Thực trạng quản lý đất đai, đường nông thôn, sông suối, đất bãi bồi sông ngòi ven biển ở nhiều nơi, nhất là vùng nông thôn còn thiếu chặt chẽ, còn để bị lấn chiếm, thất thoát tài sản công, ảnh hưởng cuộc sống của người dân. ĐB Chau Chắc đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương điều tra, rà soát, quản lý chặt chẽ trong phạm vi toàn quốc để tránh thất thoát, lãng phí tài sản công, tạo điều kiện tốt nhất cho người dân nông thôn, góp phần thực hiện tốt 3 Chương trình mục tiêu Quốc gia đã đề ra. 

Nhiều ĐB cũng quan tâm đến việc lãng phí trong công tác quản lý, sử dụng tài sản công. ĐB Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) cho rằng, việc quản lý đất công nhà công chưa chặt chẽ để người dân lấn chiếm, sử dụng nhưng chậm được xem xét, xử lý theo quy định. Hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đối với việc chấp hành pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước của các cơ quan, đơn vị, địa phương chưa được quan tâm đúng mức. Hầu hết các cơ quan, đơn vị, địa phương chưa thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý và sử dụng tài sản Nhà nước. Bên cạnh đó, khi sắp xếp, sáp nhập cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, nhất là khi sáp nhập các đơn vị cấp huyện và xã ở các địa phương thì đất đai, trụ sở các cơ quan ở nhiều nơi bị bỏ hoang gây lãng phí. Đặc biệt, cử tri cả nước hiện nay rất quan tâm đến những sai phạm trong mua sắm vật tư, trang thiết bị phục vụ công tác phòng chống dịch trong thời gian qua, Chính phủ làm rõ nguyên nhân để có giải pháp khắc phục triệt để.

Theo ĐB Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận), qua giám sát cũng cho thấy nhiều bất cập, tồn tại như báo cáo đã nêu. ĐB cho rằng nhìn đâu cũng thấy lãng phí và thất thoát. Nếu những tồn tại, hạn chế được khắc phục thì công cuộc xây dựng đất nước đạt được nhiều thành tựu hơn nữa. ĐB Nguyễn Hữu Thông đề nghị Chính phủ hoặc các bộ, ngành quan tâm đến vấn đề lãng phí trong vấn đề sử dụng đất, nhất là dự án treo, quy hoạch treo. “Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 và dự kiến tháng 10/2023 sẽ thông qua và có hiệu lực thi hành. Từ nay đến khi luật có hiệu lực thi hành khá dài, đề nghị Chính phủ và các bộ ngành, địa phương khẩn trương rà soát và tháo gỡ những người dân trong vùng dự án treo, quy hoạch treo, giảm bớt những khó khăn. Cần kiên quyết thu hồi, hủy bỏ những dự án treo chậm tiến độ, đánh thuế cao đối với những diện tích đất không sử dụng; đồng thời xử lý nghiêm trách nhiệm đối với những cá nhân, tổ chức có liên quan.” - ĐB Nguyễn Hữu Thông nêu.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ băn khoăn về nợ đọng thuế còn diễn ra; vẫn còn tình trạng công trình chờ vốn, vốn chờ công trình; việc sử dụng tài sản công còn lãng phí. Để khắc phục tình trạng trên, ĐB đề nghị Quốc hội tăng cường vận động cho đẩy mạnh công tác tuyên truyền; vận động, nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu gương mẫu trên các lĩnh vực, phát huy hiệu quả đã đạt được trong thời gian qua; kiên quyết chống lãng phí và có tiết kiệm và có chủ đích nhằm mang lại có hiệu quả và hiệu quả cao nhất. ĐB cũng đề nghị Chính phủ đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm những cơ quan, đơn vị, cá nhân, người đứng đầu trên các lĩnh vực đã được đoàn giám sát chỉ ra những hạn chế mà chưa khắc phục; đồng thời nêu gương, khen thưởng những nơi thực hiện tốt. Đẩy nhanh kết luận thanh tra sau khi phát hiện những nơi có dấu hiệu sai phạm để ngăn chặn kịp thời hoặc thu hồi, xử lý tài sản thất thoát và khắc phục hậu quả. Phát huy vai trò giám sát của các tổ chức chính trị từ Trung ương đến cơ sở, của cán bộ, công chức, viên chức...