Tại Việt Nam nói chung và tại địa bàn TPHCM nói riêng, nguồn ma túy chủ yếu thâm nhập từ nước ngoài vào, do các tổ chức buôn lậu ma túy quốc tế điều hành, móc nối với một số đối tượng trong nước thực hiện hành vi mua bán, vận chuyển trái phép với số lượng ngày càng lớn, thủ đoạn tinh vi, khó lường.

Đáng lưu ý, sau một thời gian tạm lắng, tội phạm xuất lậu ma tuý từ TPHCM sang Đài Loan, Úc đã hoạt động trở lại với thủ đoạn tinh vi, khó phát hiện cả phương thức che giấu, nguỵ trang trong hàng hoá (trộn lẫn trong các gói thực phẩm cho động vật, trong những gói kẹo chanh muối, trong các hộp găng tay, trong bìa sách, trong ruột đèn led…) đến thủ đoạn vận chuyển qua nhiều khâu trung gian, giao nhận hàng tại các nơi công cộng bằng xe ôm công nghệ, ủy thác qua nhiều công ty Logistic… và sử dụng mạng internet (zalo, viber, wechat…) hoặc dùng tên giả để liên lạc giao nhận hàng và thanh toán tiền nhằm xoá dấu vết khi bị phát hiện.

Dự đoán được tình hình trên, Cục Hải quan TPHCM đã xác lập các chuyên án và kế hoạch đấu tranh trọng điểm về ma túy trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 bùng phát. Qua đó, đã chủ trì và phối hợp các lực lượng chức năng liên quan trên địa bàn, phát hiện kiểm tra và bắt giữ nhiều vụ vận chuyển trái phép các chất ma túy từ Lào, Campuchia xâm nhập qua các cửa khẩu đường bộ vận chuyển về TPHCM sau đó xuất tiếp sang nước khác bằng đường không. Thực hiện các chuyên án, kế hoạch trên, đơn vị đã phát hiện và thu giữ số lượng lớn ma túy trái phép đi qua tuyến hàng không, chuyển phát nhanh.

Theo đó, trong 5 tháng đầu năm 2021, Cục Hải quan TPHCM liên tiếp phát hiện và bắt giữ nhiều vụ nhập khẩu, xuất khẩu hàng hoá có chứa chất ma tuý qua đường hàng không, chuyển phát nhanh dưới dạng quà biếu phi mậu dịch gồm cần sa nhập khẩu từ các nước Mỹ, Canada và ma túy tổng hợp loại MDMA dạng viên nén (thuốc lắc) từ các nước châu Âu. Qua phân tích tình hình bắt giữ cho thấy, từ cuối quý I/2021, thuốc lắc từ châu Âu nhập về TPHCM đã giảm hẳn do liên tục bị hải quan phát hiện thu giữ, nay đã chuyển hướng về các tỉnh, thành phố khác và cũng đã bị các lực lượng Công an, Hải quan phát hiện phối hợp bắt giữ tại Hà Nội, Nam Định, Hải Dương, Bình Dương… với số lượng lớn cũng bằng con đường chuyển phát nhanh.

Đáng chú ý, trong những tháng đầu năm 2021, Cục Hải quan TPHCM cũng đã phát hiện tuyến vận chuyển ma tuý mới từ Việt Nam qua Hàn Quốc, nguỵ trang trong các gói cà phê hoà tan, trà, nón bảo hiểm…

Kết quả, từ ngày 01/01 đến 30/5/2021, Cục Hải quan TPHCM đã chủ trì và phối hợp các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 44 vụ, thu giữ khoảng 102kg ma túy các loại (trong đó: Ketamine: 5,8kg; MDMA: 17,2kg; Cần sa: 79,7kg).

Để đấu tranh, kiểm soát chặt ma túy qua tuyến hàng không trong thời gian tới, Cục Hải quan TPHCM đã xây dựng và triển khai các kế hoạch về nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy, tiền chất và tăng cường công tác chống lợi dụng tình hình diễn biến của dịch Covid-19 để buôn lậu, vận chuyển trái phép chất ma túy qua địa bàn quản lý.

Theo các kế hoạch trên, thời gian tới các đơn vị trực thuộc Cục sẽ tăng cường công tác thu thập thông tin, tập trung lực lượng triển khai các kế hoạch, chuyên án về đấu tranh phòng, chống ma túy, tiền chất; kiểm soát các khâu trước, trong và sau thông quan. Ðặc biệt là trong khâu thông quan đối với hàng hóa xuất khẩu, hành lý và phương tiện xuất, nhập cảnh; không để các đối tượng lợi dụng luồng xanh, hàng vận chuyển độc lập, hàng quá cảnh, hàng phi mậu dịch, hàng chuyển phát nhanh để thực hiện hành vi vận chuyển trái phép các chất ma túy và tiền chất.

Trong đó, các biện pháp chủ yếu cần tập trung là: Xây dựng và triển khai thực hiện các kế hoạch đấu tranh phòng, chống ma túy chung giữa các đơn vị có liên quan trên tuyến đường không. Đồng thời, xác lập các chuyên án chung giữa Cục Hải quan TPHCM và Công an Thành phố tiến hành đấu tranh, xử nghiêm theo quy định của pháp luật đối với việc các đối tượng vận chuyển ma túy qua đường chuyển phát nhanh (theo chỉ đạo của UBND-TPHCM theo Thông báo số 499/TB-VP ngày 19/6/2020). Với các chuyên án, kế hoạch này, sẽ xác định các tuyến và loại hình hàng hóa trọng điểm có nguy cơ cao về vận chuyển ma túy để tập trung lực lượng kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn.

Ngoài ra, Cục Hải quan TPHCM cũng kiện toàn bộ máy lực lượng chống ma tuý chuyên trách của đơn vị đảm bảo về số lượng và chất lượng đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, tập trung làm tốt công tác thu thập, phân tích thông tin, công tác điều tra cơ bản, công tác sưu tra, xác minh, sử dụng hiệu quả các thiết bị: máy soi, máy ngửi ma túy, chó nghiệp vụ, camera giám sát… tại các khu vực trọng điểm, có lượng hàng hóa xuất, nhập khẩu, phương tiện và khách xuất, nhập cảnh lớn nhằm kịp thời phát hiện phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm ma túy để chủ động có biện pháp đấu tranh, ngăn chặn các hoạt động mua bán, vận chuyển ma tuý qua địa bàn.

Bên cạnh đó, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng của Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Công thương, Bộ NN&PTNT kiểm soát chặt chẽ các hoạt động hợp pháp về ma túy trong hoạt động XNK, không để thất thoát tiền chất, các dược phẩm, hóa chất, thuốc thú y có chứa chất ma túy và hướng thần sử dụng sai mục đích, không để tội phạm lợi dụng để sản xuất ma tuý bất hợp pháp, nhất là ma túy tổng hợp. Ðồng thời, phối hợp chia sẻ thông tin và xác lập các chuyên án chung với các lực lượng chức năng như: Công an, Biên phòng để đấu tranh, triệt phá các đường dây ma túy xuyên quốc gia, liên tỉnh từ trong nội địa ra cửa khẩu và ngược lại...