Chiến thắng Điện Biên Phủ mãi mãi là một chiến công “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Chiến thắng mang tầm vóc thời đại này còn thể hiện sâu sắc và rõ ràng nhất sức mạnh Việt Nam… Đây là những vấn đề nổi bật được các nhà khoa học trong nước và quốc tế thảo luận và đánh giá tại hội thảo khoa học “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Sức mạnh Việt Nam và tầm vóc thời đại” do Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức ngày 5/5, tại Hà Nội.
Đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo
Cách đây 60 năm (ngày 7/5/1954), quân đội và nhân dân Việt Nam anh hùng đã tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, cứ điểm mạnh nhất được coi là “bất khả xâm phạm” của quân đội Pháp tại Đông Dương. Thắng lợi này đã tạo một bước ngoặt quan trọng trên con đường phát triển của cách mạng Việt Nam, chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp.
GS-TS Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nêu rõ, chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi của đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại; thắng lợi của đóng góp, sự hy sinh, tinh thần “quyết chiến, quyết thắng” của quân đội và nhân dân Việt Nam; thắng lợi của sự phối hợp chiến đấu giữa nhân dân 3 nước Đông Dương, sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước XHCN trước đây và của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là mốc son mở ra thời kỳ mới cho cách mạng Việt Nam, mà đối với thế giới, mở đầu cho sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới; đánh dấu bước phát triển mới trong cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Trong khi đó, PGS-TS Nguyễn Trọng Phúc (nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) khẳng định, chiến thắng Điện Biên Phủ là sự kết hợp sức mạnh tổng hợp của nhiều nhân tố, trong đó sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tạo nên sức mạnh tổng hợp đó. Đồng thời, chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ còn thể hiện đường lối kháng chiến đúng đắn được xác định ngay từ đầu của cuộc kháng chiến và không ngừng được bổ sung, phát triển. Đường lối đó đã vận dụng và phát triển sáng tạo học thuyết chiến tranh cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lê nin vào điều kiện thực tế Việt Nam; kế thừa truyền thống đánh giặc giữ nước phong phú của dân tộc Việt Nam.
Ý chí, sức mạnh Việt Nam
Với tinh thần khách quan, khoa học, cùng nhiều cách tiếp cận khác nhau, các nhà nghiên cứu cũng đã tập trung làm rõ vai trò, vị trí, ý nghĩa to lớn của chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đối với cách mạng Việt Nam. Hơn nữa, chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ có tác dụng khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc nhằm phát huy sức mạnh toàn dân phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam XHCN hiện nay. Đồng thời góp phần khẳng định sự đoàn kết, ủng hộ lẫn nhau giữa các quốc gia, các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên thế giới để tiến tới cùng nhau đẩy lùi chiến tranh. Tăng cường sự hợp tác toàn diện để xây dựng một thế giới không có chiến tranh, thế giới của sự hợp tác và cùng phát triển.
PGS-TS Nguyễn Văn Nhật, Viện trưởng Viện Sử học nhấn mạnh, chiến thắng Điện Biên Phủ là “mốc vàng” của cách mạng Việt Nam, đưa đến ký kết Hiệp định Geneva năm 1954, giải phóng miền Bắc, tạo cơ sở vững chắc để nhân dân Việt Nam hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc thống nhất đất nước năm 1975.
PGS-TS Phan Xuân Biên, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM nhấn mạnh: Tin chiến thắng từng ngày từ Điện Biên Phủ đưa về làm nức lòng đồng bào và chiến sĩ Nam bộ, biến sức mạnh và hành động chiến đấu với tinh thần đang phối hợp và chi viện cho Điện Biên Phủ. Số lượng đồn bốt mà ta tiêu diệt, bức hàng, bức rút của cả năm 1953 ở Nam bộ là 162 nhưng chỉ nửa đầu năm 1954 - thời kỳ chiến dịch Điện Biên Phủ là 1.200. Sự biến động nhanh của con số đó đã phản sự biến đổi tương quan lực lượng từ tinh thần chiến đấu đến thế và lực. Đó chính là kết quả thực tiễn của tư tưởng chỉ đạo chiến dịch Đông Xuân 1953 - 1954 mà đỉnh cao là Điện Biên Phủ của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tạo điều kiện cho Nam bộ vươn lên tiêu diệt nhiều sinh lực địch, giải phóng thêm nhiều dân và nhiều vùng rộng lớn. Nam bộ đã góp phần phân tán địch, cầm chân và tiêu diệt địch, hạn chế sự tiếp viện của địch từ vùng Nam bộ, tạo nên thế bị động cho địch để chiến trường chính tập trung dứt điểm và chiến thắng...
PGS-TS Vũ Văn Phúc, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản nhìn nhận về vai trò của người đảng viên trong chiến thắng Điện Biên Phủ, đó là sự kết tinh trí tuệ, bản lĩnh của Đảng, với một bộ chỉ huy tài ba gồm những cá nhân xuất sắc. Trước những thử thách ác liệt của chiến trận Điện Biên Phủ, biết bao đảng viên ưu tú đã một lòng vì nước vì dân, nêu cao tinh thần gương mẫu trong chiến đấu, không quản ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng xả thân để giành chiến thắng. Do đó, ngày nay, trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới càng đòi hỏi vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên để bảo đảm thành công...
Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” còn thể vai trò chỉ huy rất tài tình, sáng tạo của Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp khi đưa ra quyết định sáng suốt, táo tạo, kịp thời, chuyển từ phương án “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc” đưa đến thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ.
Chấn động địa cầu
Đối với thế giới, chiến thắng Điện Biên Phủ là một mốc chói lọi bằng vàng của lịch sử. Nó ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã, đồng thời phong trào giải phóng dân tộc khắp thế giới đang lên cao đến thắng lợi hoàn toàn. TS Alain Ruscio (Trung tâm Thông tin - Tư liệu, Cộng hòa Pháp) đã cho rằng, chiến thắng Điện Biên Phủ như “một tia sét đánh” trong lòng đế quốc thực dân Pháp. “Một điều chắc chắn, Điện Biên Phủ không chỉ đi vào trong lịch sử của hai nước: đối với Pháp đó là biểu tượng của một sự ngoan cố lỗi thời dẫn tới thảm họa; đối với Việt Nam đó là biểu tượng của sự giành lại độc lập dân tộc. Trận chiến đã được cả thế giới đón nhận như một thất bại cho các trận chiến khác. Mùi thuốc súng đã tan đi ở lòng chảo “Bắc bộ”, song lại thấm đẫm vùng núi Aures’ (ở Algeria)...” - TS Alain Ruscio nêu rõ. Còn GS-TS Seung-Kyun (Khoa Chính trị, Đại học Hawaii Pacific) nhấn mạnh: Trận Điện Biên Phủ đã đem lại cho Việt Nam không chỉ là thắng lợi lịch sử trước chủ nghĩa thực dân mà còn hình thành niềm tin tuyệt đối vào con đường đấu tranh giành độc lập dân tộc.
TS Bountheng Souksavatd (Viện Khoa học xã hội quốc gia Lào) khẳng định, chiến thắng Điện Biên Phủ đã góp phần làm thay đổi cục diện thế giới, khẳng định sức mạnh chính nghĩa, sức mạnh đoàn kết của Việt Nam và Đông Dương, của nhân dân yêu chuộng hòa bình và độc lập trên toàn thế giới.