Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay có chủ đề “Thuốc lá - mối đe dọa sự phát triển bền vững của các quốc gia”. Tại Việt Nam, số liệu điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành cho thấy, những năm gần đây, trung bình số tiền người Việt Nam chi mua thuốc lá là 31.000 tỷ đồng/năm. Sử dụng thuốc lá gây ra 25 nhóm bệnh. Tỷ lệ bệnh tật và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá chiếm 12% tổng gánh nặng bệnh tật tại nước ta. Tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm ở 5 nhóm bệnh thường gặp liên quan đến thuốc lá (gồm: ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và phổi tắc nghẽn mạn tính) là hơn 23.000 tỷ đồng/năm. Theo thống kê tại Bệnh viện K, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%.

Do đó, bên cạnh việc phát động hưởng ứng các hoạt động trong Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến 31/5, Bộ Y tế đã yêu cầu các tỉnh, thành phố tiếp tục chỉ đạo các sở, ban, ngành đẩy mạnh tuyên truyền các quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá. Bên cạnh đó thành lập các đoàn liên ngành kiểm tra việc treo biển báo cấm hút thuốc, tình hình tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm; qua đó, xử phạt nghiêm theo Nghị định số 176 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.

Được biết, trước đó Bộ Y tế tổ chức tại hội thảo về việc thực hiện môi trường không khói thuốc ở nơi công cộng, với trọng tâm là nhà hàng không khói thuốc trên địa bàn Hà Nội. Theo nghiên cứu của tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam, nhà hàng là một trong những địa điểm công cộng bị ô nhiễm khói thuốc thụ động cao nhất.

Khảo sát cho thấy có đến 89,4% khách hàng không hút thuốc cảm thấy không thoải mái khi ăn nếu hít phải khói thuốc hay nhìn thấy người hút thuốc trong nhà hàng. Thực trạng này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế như tăng nguy cơ cháy nổ, tăng chi phí bảo dưỡng cơ sở vật chất của nhà hàng do thuốc lá gây ra, mà còn gây tổn hại về sức khỏe của nhân viên và khách, do mắc các bệnh liên quan đến hút thuốc.

Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã quy định nhà hàng ăn uống thuộc diện những địa điểm công cộng thực thi quy định cấm hoàn toàn hút thuốc lá trong nhà, nhưng kết quả khảo sát cho thấy chỉ có 44,1% số nhà hàng được khảo sát có thực hiện quy định cấm hút thuốc lá. Điều đáng chú ý hiện nay, việc xử phạt hành vi hút thuốc lá trong các nhà hàng vẫn rất hạn chế. Trong vòng một năm qua, thanh tra Bộ Y tế chỉ tiến hành kiểm tra và xử phạt 100 cơ sở vi phạm, với tổng số tiền phạt 91 triệu đồng.

Theo nhiều chuyên gia y tế, trở ngại chính trong việc cấm hút thuốc ở nhà hàng vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc là do ý thức của khách hàng, cùng với việc chủ nhà hàng lo ngại sẽ làm mất lòng khách, ảnh hưởng đến doanh thu.

Theo Bộ Y tế, sau hơn 10 năm thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và nỗ lực triển khai các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá, đã giúp giảm số người hút thuốc lá ở nước ta và những người phải chịu tác động của khói thuốc.