Đề xuất công chứng viên trên 70 tuổi phải có xác nhận của tổ chức y tế

Tại hội thảo, đa số các đại biểu cho rằng, để nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động công chứng, dự thảo Luật cần bổ sung quy định về độ tuổi hành nghề của công chứng viên là không quá 70 tuổi; đồng thời để bảo đảm tính ổn định của hoạt động công chứng thì dự thảo Luật quy định chuyển tiếp đối với công chứng viên trên 70 tuổi đang hành nghề công chứng tại thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành thì được tiếp tục hành nghề công chứng trong thời hạn tối đa 2 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Theo các đại biểu, hoạt động công chứng đòi hỏi cao về tính xác thực của giao dịch, đây là điều kiện khó về sức khỏe, sự minh mẫn đối với công chứng viên khi đã cao tuổi. Mặt khác, theo thông lệ quốc tế đều có quy định rất chặt chẽ về độ tuổi hành nghề của công chứng viên. Vì vậy, cần phải quy định giới hạn độ tuổi hành nghề của công chứng viên. Tuy nhiên, quy định tại dự thảo Luật chưa phân biệt tiêu chuẩn về độ tuổi khi xem xét, bổ nhiệm với độ tuổi hành nghề công chứng của công chứng viên…

Theo Bộ luật Lao động năm 2019 là "Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035". Do đó, các đại biểu đề xuất cần sửa đổi quy định về độ tuổi bổ nhiệm công chức viên lần đầu là không quá 65 tuổi và độ tuổi hành nghề công chứng không quá 70 tuổi như dự thảo Luật.

Để nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động công chứng, đại biểu Nguyễn Thị Lệ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TPHCM cho rằng, Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định độ tuổi hành nghề của công chứng viên đến 70 tuổi nhằm đảm bảo về khả năng xác thực giao dịch trong tình trạng minh mẫn của công chứng viên theo quy định tại Điều 8, Điều 14 và Điều 15 của Luật này. Trong khi đó, khoản 5 Điều 79 Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) "Quy định chuyển tiếp" cho phép công chứng viên trên 70 tuổi đang hành nghề công chứng tại thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành, được tiếp tục hành nghề công chứng trong thời hạn tối đa 2 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Với quy định như trên, đại biểu Nguyễn Thị Lệ cho rằng, ngay chính trong nội tại Luật Công chứng đang có sự mâu thuẫn khi không đảm bảo được mục đích hoạt động công chứng phải được thực hiện một cách chính xác, đảm bảo về chất lượng và tính chuyên nghiệp về độ tuổi hành nghề của công chứng viên. Do đó, đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề xuất quy định về điều kiện công chứng viên trên 70 tuổi phải có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền xác định về tình trạng sức khỏe, xác định khả năng minh mẫn để công chứng viên trên 70 tuổi được tiếp tục hành nghề công chứng trong thời hạn tối đa 2 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực.

Cần có văn bản công chứng trong cơ sở dữ liệu

Đối với quy trình, thủ tục công chứng điện tử, một số đại biểu cho rằng, nền tảng công nghệ, kết nối các cơ sở dữ liệu có liên quan của Việt Nam còn nhiều hạn chế, tình trạng giấy tờ giả/gian dối/lừa đảo còn nhiều, trình độ am hiểu pháp luật của người dân còn chưa đồng đều, nhiều người chưa hiểu hết hậu quả pháp lý các giao dịch. Ngoài ra, Việt Nam chưa từng thực hiện công chứng điện tử, chưa đánh giá được hiệu quả, ưu điểm, hạn chế và có phương án khắc phục hạn chế nên nếu cho phép công chứng trực tuyến ngay có thể là quá vội, trong khi công chứng sai sẽ gây hậu quả lớn, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của cá nhân, tổ chức cũng như đánh giá của xã hội về ý nghĩa hoạt động công chứng.

Do đó, các đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc việc chưa quy định về công chứng trực tuyến mà cần tập trung vào xây dựng và phát triển mô hình công chứng trực tiếp trước. Người yêu cầu công chứng có thể gửi yêu cầu, tài liệu qua các phương tiện điện tử trước và gặp trực tiếp công chứng viên ít nhất 1 lần để công chứng viên tiếp xúc và giải thích, đánh giá các vấn đề liên quan.

Quang cảnh góp ý dự thảo luật

Theo quy định tại Điều 75 Dự thảo Luật Công chứng (sửa đối) "Giải quyết khiếu nại trong hoạt động công chứng", thời hiệu khiếu nại là 60 ngày kể từ ngày biết được hành vi vi phạm của công chứng viên, tổ chức hành nghề công chứng, đại biểu Nguyễn Thị Lệ cho rằng, theo một số quy định pháp luật liên quan đến thời hạn thực hiện việc khiếu nại, tố cáo ở các vùng sâu, vùng xa thường được gia hạn thêm thời gian so với ở các tỉnh, TP có điều kiện thuận lợi hơn.

Do đó, để đồng nhất với quy định pháp luật về thời hạn, thời hiệu khiếu nại, tố cáo, đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề xuất bổ sung thêm quy định gia hạn thêm 15 ngày về thời hiệu khiếu nại đối với hành vi vi phạm của công chứng viên, tổ chức hành nghề công chứng tại các vùng kinh tế khó khăn, vùng sâu, vùng xa.

Đối với cơ sở dữ liệu công chứng, các đại biểu cho rằng, phần lớn thông tin có cơ sở dữ liệu công chứng hiện nay là thông tin tóm tắt về giao dịch, các địa phương không có đủ cơ sở pháp lý để "bắt buộc" các tổ chức hành nghề công chứng đưa văn bản công chứng vào cơ sở dữ liệu công chứng.

Bên cạnh đó, các cơ quan tiếp nhận, xử lý hồ sơ sau công chứng phải được nhận đầy đủ hồ sơ theo quy định pháp luật mới có thể thực hiện các thủ tục kế tiếp, do đó ít nhất là cần có văn bản công chứng trong cơ sở dữ liệu. Do vậy, các đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, xác định Cơ sở dữ liệu công chứng của các địa phương bao gồm: thông tin về nguồn gốc tài sản; giao dịch được công chứng; văn bản công chứng; biện pháp ngăn chặn. Đồng thời, đề nghị quy định nguyên tắc về trục kết nối, chia sẻ giữa các cơ sở dữ liệu công chứng của các địa phương khi cần thiết.