Quận 3 là một trong các Quận nằm ở vị trí trung tâm Thành phố, diện tích 4,92 km² (chỉ lớn hơn 3 quận: 4, 5 và Phú Nhuận), có địa giới hành chính: phía Bắc giáp Quận Phú Nhuận và Tân Bình, phía Đông giáp Quận Nhất, phía Tây giáp Quận 10.

- Dân số: 225.470 người (tính vào thời điểm 31/12/2003) với 46.155 hộ (số lượng dân số đứng thứ 12 trong 24 quận, huyện). Mật độ dân số 45.830 người/km² (là quận có mật độ dân số cao đứng hàng thứ 4 trong 24 quận, huyện).

- Dân tộc: có 18 dân tộc anh em. Một số dân tộc chiếm tỷ lệ cao như sau: Kinh 95,43%; Hoa 4,21%; Chăm 0,13%, Khơme 0,11%.-

- Tôn giáo: số người có đạo chiếm 52, 97%. Số người theo đạo Phật chiếm 35,04%, Thiên chúa 16,95%, Tin lành 0,56%, Cao đài 0,24%, Hồi giáo 0,17%,...

- Hành chánh: Quận 3 có 14 phường, 63 khu phố, 874 tổ dân phố

Cơ sở hạ tầng:

- Đường bê tông nhựa có tên: 42 đường với tổng chiều dài 39.336m và diện tích 66.152m². Trong đó, có đường Cách Mạng Tháng Tám, đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa là đường trục bắc nam của Thành phố và đường Võ Thị Sáu, đườngĐiện Biên Phủ là đường trục đông tây của Thành phố.

- Đường hẻm: 683 đường với tổng chiều dài 77.775m và diện tích 303.277m².

- Điện, nước, viễn thông đảm bảo đáp ứng 100% nhu cầu của dân cư, cơ quan và doanh nghiệp.

- Nhà ở: có 37.057 căn nhà, căn hộ với 2,5 triệu m² bình quân 11m²/người, trong đó nhà kiên cố chiếm 55%, bán kiên cố chiếm 45%.

Ở Quận 3 có Bàn Cờ – một địa danh thân thương gắn liền với truyền thống yêu nước của nhân dân Quận 3. Với những đường ngang, ngõ tắt ngang dọc như ô bàn cờ, các Bà, các Má, các Chị đã che chở cho các chiến sĩ cách mạng suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.

Đặc biệt, địa danh Bàn Cờ gắn liền với hình ảnh các Mẹ, các Chị vượt qua rào gai, khói cay che chở cho sinh viên học sinh của phong trào

Đấu tranh Đô thị thập niên 1970.

Sau giải phóng miền Nam 1975, phát huy truyền thống vẻ vang của Đảng và truyền thống Bàn Cờ, Đảng bộ Quận 3 ra sức khắc phục khó khăn, phát huy sức mạnh đạiđoàn kết dân tộc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương trong những năm qua. Trong 29 năm xây dựng và phát triển kể từ sau ngày 30/4/1975, tuy trải qua những bước thăng trầm nhưng Quận 3 đã từng bước đi lên vững chắc bắt nguồn từ những Nghị quyết quan trọng của Quận Đảng bộ qua các kỳ Đại hội. Kinh tế phát triển theo hướng Thương mại – Dịch vụ – Tiểu thủ công nghiệp, mỗi năm chỉ số kinh tế, thu nhập đầu người, công tác đền ơn đáp nghĩa, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm, giáo dục – đào tạo, dạy nghề, quốc phòng – an ninh chính trị, trật tự – an toàn xã hội và quản lý đô thị ngày càng tốt hơn; phong trào quần chúng có những bước phát triển sâu rộng, công tác kết nạp Đảng viên, Hội viên các đoàn thể nâng dần cả về số lượng và chất lượng. Có thể nói, bộ mặt kinh tế - xã hội của Quận 3 đã thay đổi rất nhiều so với những nămđầu giải phóng, đượcđánh giá là một trong những quận trung tâm mạnh của Thành phố.